Elkarretaratzeak amaitutakoan, hitzordu guztietan errepresaliatu politikoen senide eta lagunen elkarteak prestaturiko idatzia irakurri zuten. Eta oraingoan, 1977an Estatu espainolak onartutako Amnistiaren Legearen ondorioz kaleratutako azken preso politikoa ekarri zuen gogora Etxerat-ek: Fran Aldanondo ondarrutarra. Urte hartako abenduaren 9an utzi zuten aske, baina bi urte geroago Guardia Zibilak hil egin zuen, hamabost tiro emanda. Horrexegatik, mobilizazio berezia izan zuten atzo Ondarroan, ohiko elkarretaratzearen ostean Aldanondoren etxe atarian ekitaldia eginda.

«Urte luzeak daramatzagu gero eta larriagoa den egoerari aurre egiten. Gogoan dugu gure senide zen Fran Aldanondo, orain 30 urte, Ondarroako etxera ekartzea lortu genuela. Baina amnistiarik gabeko sasi-konponbide hartatik bi urtera hil egin ziguten. Eta gogoan dugu oraindik, 30-40 urte eta gero, gure senide iheslari politikoak oraindik etxera bueltatzerik ez dutela izan», nabarmentzen zuen idatziak.

Etxerat-ek «bihotzean gordeta» du urte horietan pairatutako guztia: «Seinalatu, jarraitu, atxilotu, torturatu, espetxeratu, urrundu, bakartu, gaixotu, bahitu, zauritu eta hil». Horren atzean Estatu espainol eta frantses «madarikatu eta hiltzaile horiek» daudela gaineratu zuen, «burdinaren kolpez, odola isuriz, salbuespen neurriekin eta amorruz» jokatzen dutenak.

«Krudelkeria» horri aurre egiteko «armarik nagusienak» maitasuna eta elkartasuna direla esan ondoren, «zauri, heriotza eta bidaia luze guztien gainetik», orain arte bezala jokatzen jarraitzeko konpromisoa agertzen zuen irakurgaian: «Herri honen eskubideen alde dena ematen ari diren horiek, gure kuttunenak, sekula ez ditugu bakarrik utziko. Inposatzaileek senide bihurtu gaituzte, baina jakin dezatela gainean daramagun zigor egoerari aurre egitea dela gureak bizirik eta betiko etxean izateko modua».

Xedea, «benetako irtenbidea»

Preso eta iheslari politikoak etxean nahi ditu Etxerat-ek, baina ez du onartuko Aldanon- doren kaleratzea bezalako «iruzurrik». Izan ere, «irtenbidea benetakoa» izatea nahi baitu: «Iheslari eta preso politikorik eta seniderik gabeko etorkizu-na, alegia».

Fran Aldanondo gogoan izan zuten atzo senitartekoek, baina ez zuten ahaztu Joan Bidart ere, «estatuen errepresioak eta bizi-baldintza hiltzaileek» bere buruaz beste egiten saiatzera eraman duten Ortzaizeko presoa.

«Ezin diegu utzi inolaz ere horrela segitzen. Badugu indarrik, konpromisorik eta sinesmenik nahikoa sufrimendua baino sortzen ez duen inposizio politika horri amaiera emateko. Gure zigorra horrekin guztiarekin bukatzea da. Bil ditzagun borondate eta konpromisoak eta herri presio horrek errealitate bihurtuko du gure nahia: bizirik eta betiko etxean izatea».