Ezagutzen dut jende bat, «azken mohikano» senditzen dena. Ez da, herrian beste nehor ez duelako berarekin, edo bere arrazako azkena delako... Ez ! Hori hala balitz bederen! Jendea badauka inguruan, baina herritarrik ez du. Ez baitira beren herriko mintzaira eta kultura galtzera uzten eta ahanzten ari dutenak baizik. Hots, beren izate propioaz husten ari direnak. Eta zer bilakatzeko, aments? Gure lagunak, jasan ezina du...

Bere beharria zorroztu duen egunean, eta beste era batez entzuten jarri denean, konturatu da bere lantokian, auzoan, eta etxean ere, ez duela bere mintzaira guttitan baizik entzuten, eta ondorioz, ez dituela egunean, euskaraz elekatzeko paradatxo bakar batzu, besterik ez... Nora goaz horrela? (...)

Ohartu da ere, ohidurak, erritoak, ekitaldiak, lehengoak eta gaurkoak baztertzen dituztela. Beraienak ez balira bezala. Euskal memoria miresgarriari, ixtorio herrikoieri, gogo biziari, jendeak ez du gehiago kasurik ere ematen. Ezazolkeriaz, alferkeriaz, ala? Gure lagunak, ez du beraz bere sorterrian sekula gozatzen olerki, kontaketa, kantu, bertsu, erranzahar edo zirtorik... Tirrit. Jasan ezina duenez, iharduki behar eta, urrats bat eginen du...

Gela zolan, barraren ondoan, kalakan egon beharrean, sekula beharri bat, begi bat luzatu gabe gertatzen denari, aitzinatuko da kulturaren sustatzaile gisa, edo berdin, taula gainera iganen, euskararen aktore bezala, «lehen mohikano» izateko. (...)