Iritzi helduak, uste haundikoak gure herriaz. Goiz eta arrats, berriketan, gure herriaz». Ez zitzaion arrazoirik falta Ruper Ordorikari letra horiek idatzi zituen denboretan. Badirudi aurrera begirako dohainak erakutsi zituela eta etorkizuna irakurtzeko gai zela frogatu. Errealitateak, bestelako kontuak erakusten ditu, baina, eta, benetakoa dena da, azken urteetan ezer edo gutxi aldatu direla gauzak herri horretan, eta aldatu direnak, txarrenera jotakoak gehienak.

«Nik ere nahi nituzke, halako segurtasunak eduki, baino gauzak zer dien, kontuak etzaizkit ateatzen ongi». Hor ere arrazoi. Norberak norberarengan izan beharreko segurtasunak lurrunduta, aurrerako biderik ez, eta kontuak ongi ateratzeko ere lana franko egin behar, are gehiago, azpijokoa onartzen duten matematiketan adituak aurrez aurre izanez gero.

Baina ezin iritzi guztiak ase. «Hori suertia nun-nahikuak dien hoiena, sasi guztien gainetikan dabiltza hegan. Inok etzidan esan, euskaldun izatia zein nekeza dan, hobe nuela hautatzia, munduko hiritar izatia». Atsegin dut kantuaren zati hori entzutea, edonongoak ez garen seinale; hots, Euskal Herrian euskal herritarrak badirela ziur, nahiz eta (horretan bai arrazoi eman beharrean naiz berriro) askorentzat nekeza izan nortasunari eustea.

Espainiako Erregeak Donostiara egingo duen bisitak hamaika lan eman ditu; aparkalekuak hustu, kaleak moztu, ikusiko dituen tokiak atondu... Kasik Donostiako Klasikoan egin beharreko lanak baino handiagoak euskaldun izate soila nekarazten duen munduko hiritarraren etorreraren harira.

Ni ez naiz «kantu leunik» jartzeko gai, baina bakoitzaren izatearen txikitasunean, «eguzkia -edo argi apurra behintzat- ainubian denari» jartzea zilegi dela jakin izan dut azken asteetan, amari arrosa bat oparituta, mahaia atonduta afaria elkarbanatuta edo ustekabeko muxu edo besarkada batekin irribarrerik maltzurrenari ateak zabalduta. Zergatik ez saiatu ondorioak onak izango badira? «Zainddu maite duzun hori; zainddu gorroto duzun hori; zainddu maite duzun hori».