Orain zortzi urte Estatu frantsesean erositako liburu batean ezagutu omen zuen Nasreddin Hodja Pablo Sastrek (Madril, 1958), baina hamaika arrazoi medio, ezin izan du gaur arte euskal letretara ekarri. Pertsonaiaren izen bera daraman liburuan, Nasreddinen 101 ateraldi biltzen ditu, zein baino zein bereziagoak. «Itzulpen bat egitea baino gehiago, bere kontakizunak euskarara ekartzen saiatu naiz, haiek gure hizkuntzara moldatzen», esan zuen.

«Nasreddin» (Pamiela) Anatoliako penintsulan bizi omen zen XIII. eta XV. mendeen bitartean, «baina pertsonaia bera baino garrantzitsuagoak dira bere istorioak». Izan ere, Euskal Herrian Peru Abarka edo Pernando Amezketarraren kasuen antzera, txiste, adar-jotze, irakaskuntza eta bizitzeko modu bat islatzen dituzte kontakizun horiek.

«Hain garai zaharretako pertsonaia izanda, zehaztasun historiko gutxikoa da eta nahiko mitikoa dela esan daiteke», adierazi zuen. Sastreren irudiko, «hainbat aurpegi erakusten ditu; epailea izan daiteke, apaiza, merkataria... baina gehienetan `paisano' soil bat da, pertsonaia konplexua».

Nolanahi ere, Peru Abarka eta Pernando Amezketarra ez bezala, «ez da pertsonaia maliziosoa, graziosoa; bere ezaugarri nagusia sinpletasuna da». «Gizon herritarra da -jarraitu zuen-, lehenengo bere buruarekin harritzen dena eta hori da gehien atsegin dudana».

Beste garai bateko pertsonaia izatea nabaria dela esan bazuen ere, bere iritziz gaur egungo gizartean badu bere tokia, ez da lekuz kanpo geratzen.

Ume eta nagusien beldurrak

Sastrerena bezala, Ana Isabel Moralesen (Bilbo, 1969) «Arazoak zinetokian» (Pamiela) gazteei zuzendutako lana da. Hau ordea, ez da kontakizun desberdinetan banatzen, ama eta seme batek zinema aretoan izango dituzten abenturak kontatzen ditu. «Egia zatitxoekin osatutako fikzioa» da Moralesek egindakoa eta beldurra izatearen sentipena da istorioaren ardatz nagusia.

«Uste dut askotan nagusiok jokatzen dugula beldurra umeen kontua balitz bezala, baina arrazoi berberengatik izutzen garela uste dut. Nagusiok, beharbada, iluntasun handiagoa behar dugu ikaratzeko haurrek baino, baina, funtsean, mamu berberek ikaratzen gaituzte», esan zuen ohar baten bitartez. Hala, eleberri horretan zinemara doazen ama eta semearen arteko beldurrak azaleratzen ditu; filmaren erdian, haurra komunera joango da, baina ez da itzuliko. Ama haren bila joango da, baina ez du aurkituko, eta biak izuturik...