KRITIKA literatura / narrazioa
«Ihesaldi politta» Ihes egin nahi dut
Leire ZUBELDIA I
Ezaguna nuen Anna Gavaldaren izena, baina artean ez nuen bere lanik irakurri. Alberdaniak argitaratu eta Jon Muñozek itzulitako «Ihesaldi politta» (Le Consolante) eleberri laburrak eman dit idazle eta kazetari frantziarraren obrara gerturatzeko aukera. Euskaraz ez ezik, beste hamaika hizkuntzatan irakurdaitezke paristar honen liburuak.
Estatu frantsesean eta munduko hainbat herrialdetan arrakasta izugarria izan dute bere lanek. Eta hain zuzen ere, «Ihesaldi politta» izeneko honek liburu salduenen zerrendan sartzeko baldintza guztiak betetzen ditu: istorio laburra da, irakurterraza, freskoa eta tarteka irribarre bat edo beste ere sorrarazten dizun horietakoa. Baina irakurtzen amaitu eta hasieran bezalaxe geratu naiz; ez hotz eta ez bero. Eta irakurle honek behintzat, zerbait gehiago eskatzen dio lan literario bati: ukitzea, eragitea, aldaraztea.
«Ihesaldi politta» izenburuarekin zuzenki lotuta dago istorioaren muina: Garance, Lola, Simon eta Vincent anai-arrebak elkarrekin daude aspaldiko partez. Lehengusu baten ezkontzak elkartu ditu.
Eztei-ospakizunak berarekin dakartzan faltsukeriak eta txepelkeriak bultzatuta, ordu batzuetan bada ere, eguneroko errutina nekagarritik alde egitea erabakitzen dute. Garance gogaituta dago gizonik gizon ibiltzen den printzesa galdua dela entzuteaz; Lola, ama eta emazte perfektuari, indarrak agortu zaizkio eder mantentzeko nahi eta ezinean; Simon, euren anaia ulerkorra eta sentibera, berriz, bere onetik irtenda ikusi dute bizitzan lehenengo aldiz, Carine emazte beti panpoxaren gutizia eta matraken ondorioz; azkenik, Vincent anaia gazteena gaztelu zahar batean bizi da, ikusmiran gerturatzen diren turistei sosak ateratzen ibiltzeaz nazkatuta.
Pertsonaia xelebreak dira guztiak ere. Euren kontura barre egiteko helburuz marraztutako karikaturen modukoak. Badirudi, egileak goi mailako familia frantziarrak parodiatu nahi izan dituela. Maila honetako emakume «errespetagarriek» bete behar dituzten baldintzei ere kritika egiten die Gavaldak. Asmo horren isla da Carine, Simonen emazte pinpirina: ongi depilatutako hankak, kosmetiko garestiak, eta diseinatzaile ospetsuen izena daramaten jantziak eramateagatik estereotipatu ondoren, makillajearen atzean ezkutatzen den emakumea bistaratzen du azkenik.
Garance pertsonaiak egiten ditu istorioaren narratzaile lanak. Lehenengo pertsonan idatzitako zatiak ordea, testuaren osagai nagusia diren elkarrizketak lotzeko haria besterik ez dira.
Aldi berean, narratzaile eta protagonistaren pentsamenduen berri ematen dute. Horregatik irakurtzen da azkar eta erraz liburua, elkarrizketaz josia dagoelako. Elkarrizketa biziak dira gainera, freskoak, ironiaz eta ateraldi xelebrez josiak. Alde horretatik, ez dago soberan itzultzailea zoriontzea, ez baita erraza testuak jatorrizko hizkuntzan duen freskotasuna mantentzea.
«Ihesaldi politta», horixe da eleberri honek irakurleari eskaintzen diona. Ordu atsegin batzuk igarotzeko liburu atsegin bat. Aukeraketa egokia, helburu horrekin irakurtzen duten irakurleentzat.