Ingeles irakaslea izanik, nekez sinets liteke ingelesaren kontra nagoenik. Ni ingeles irakaslea naiz lanbidez eta, zertan ukatu, ingelesaren irakastearen aldekoa naiz. Izanez ere, hizkuntza oro ikastearen eta irakastearen aldekoa nauzu. Irakatsi bai, baina ez edonola.

Nafarroa Garaian, erabaki politiko zehatz batzuen ondorioz, «TILA» izeneko eredua ezarri dute hainbat eta hainbat eskolatan. TIL sigla horien ordaina, euskaraz, Hizkuntzen Trataera Bateratua da, baina inork gutxik baliatzen du. Beraz, joko handia ematen du esateak: hurrenez hurren, «tila» TIL-A eta «tilde» TIL-D. Hitz jokoak eta zirtoak, aise.

Tamalez, gaur egun ez dago behar adina ingeles irakasle kualifikaturik hori aurrera eramateko. Eta tamalez badiot, panorama ezagutzen dudalako diot. Ildo horretatik, hainbat urtez ingeles irakasleen irakasle izan den Richard Weyndling-ek agerian utzi du egoeraren larria.

Bestalde, euskarazko D ereduan irakasle gehien-gehienak EGAdun dira, eta EGA da Hizkuntzen Europako Erreferentzia Markoaren C1 mailari dagokion baliokidea. Nekez esan daiteke berdin ingeles irakasle anitzen mailaz. 139/2009 Foru Aginduan ezartzen dira ingelesez irakasteko behar diren hizkuntz betebeharrak, baina, lege horrek daukan bigarren xede gehigarrian salbuespenak agertzen dira... Hor dago zirrikitua maila nahikorik ez duen hainbat irakasle sartzeko, «programen beharrak direla-eta, hala komeni denean». Salbuespena ohitura bihurtu ote da? Eta horra hemen denok buruan dugun kezka: Nola irakatsiko dute ingelesez maila on-ona izan ezean? Nekez!

TILAn, finean, ikastorduen erdia, «gutxienez 14 saio, espainolez emanen dute» (Nafarroako Aldizkari Ofiziala, 401/2009 ebazpena) eta ingelesa ohiko saioez gain, ikasgairen bat(zuk) -zehaztu gabe oraindik- ingelesez. Osotara, 10 saio. Baina irakasgai bat(zuk) emanda -edo irakasgai horren erdia ingelesez emanda- hori al da programa eleaniztuna? Euskaraz, aldiz, lau baino ez. Hori ez da hizkuntzen trataera bateratua: hori txapuza bat da.

Horren adierazgarri, duela aste batzuk Berriozarren PSNk antolatutako hitzaldi bat: «La Educación Multilingüe» izeneko afixa ikusi ahal izan genuen... gaztelania hutsean. Itxurak egiteko bederen, bazuten jartzerik «Hezkuntza eleaniztuna» eta «Multilingual Education». Baina ez. PSNkoentzat eleaniztuna gaztelania hutsez iragartzen da. Ez nintzen izan PSOEko parlamentari Arraiza andereak emaniko hitzaldian, baina lepoa eginen nuke hitzaldi osoa gaztelania hutsez izan zela. Hori al da «hizkuntzen trataera bateratua»?

Hizkuntzen irakaskuntzan adituak direnek gaztigatu digute: hezkuntza munduan, lehenago hastea ez da beti hoberena. Ume txiki-txikienekin aritzeko, gainera, irakasle natiboak izanen lirateke egokienak, ikasleek ahoskera onena lortze aldera. Baina ez dago irakasle ingeles natiborik horretarako...

D ereduetan bai, irakasle natibo -euskaldun zahar- asko daude, eta alfabetaturik, EGAdunak. Itsasoan urak arraina nola, hala behar du hizkuntzak inguratu ikaslea murgiltze eredu batean. Eta horregatik ikasten dute euskara D ereduan, nahiz eta etxeko hizkuntza ez izan.

Oroz gain, D ereduko eskoletan urteak eta urteak daramatzate lanean: zenbaitetan hogeita hamar urteko esperientzia dago. TIL-A, aldiz, enpirikoki frogatu gabe dagoen eredu bat da, curriculum espezifikorik ere ez duena, eta hainbat eta hainbat erabaki garrantzitsu hartzea ikastetxearen esku geldituko da.

Ez nuke ingeles irakasle batzuen larruan egon nahi, hemendik urte gutxi batzuetara piztutako igurikimenak betetzen ez direnean, eta puztutako helburuak betetzen ez direnean. Politikariek finkatutako xedeak betetzen ez diren egunean, «errua», ardura edo erantzukizuna egotziko diote ingeles irakasleari, eta ez frogatu gabeko programa sasi-eleaniztun hauek martxan jarri dituzten politikariei.

Kontua ez da saio kantitatea handitzea, baizik kalitatea. Ingelesa, beraz, bai; baina ez edonola! Erabaki politikoak izan dira erabakigarriak, ez didaktikoak. Tila egokia lasaigarria da, baina ez TIL-A.

Horiek horrela, eta ingeles irakasle izanik ere, nire seme-alabak D ereduan daude apuntatuta, aukerarik onena delako.