Donostiako Egiako Le Bukowski tabernan izan zen Xabier Silveiraren «A las nueve en el Faisán» liburu berriaren aurkezpena atzo. Taberna itxita zegoela hartu gintuen bertsolariak, eta bertako retro itxurako besaulki txiki batean eserita hitz egin zigun liburuari eta bertsolaritzari buruz. Izan ere, 2013ra bitartean beste bide bat jarraituko duela adierazi zigun, txapelketen zirkuitua alde batera utziz. Bere izaera indartsuarekin bat, zigarroen ke artean amaitu genuen hizketaldia, tabakoaren aurkako legea ez baita beti betetzen.

Zer dela-eta erabaki duzu ohiko bertsolaritza zirkuituetatik aldentzea?

Hemendik aurrera eta 2013an Euskal Herriko finala izan arte, saio autogestionatuak bakarrik egingo ditut, birak muntatuta eta lekuak eta egunak nik aukeratuta. Izan ere, oso inertziazko bihurtu dira bertso saioak; leku guztietan dira berdinak, oso inpertsonalak dira. Gainera, duela bizpahiru urtera arte gazte mugimenduak bideratzen zituen bazkari edo afari formatukoak desagertu egin dira. Nahiago dut horietan ibili baino, nire eta inguruko bertze bertsolari batzuen bertsokera eskertua izango den saio zirkuitu bat sortu.

Beste begi batzuekin begiratuz bertsolaritza, maitasunezko begiekin, orain arte egin duguna ez da oso ondo sartzen. Gure ohorea mantentzeagatik ala diru sarrera mantentzeagatik egiten dugun, ez nago ziur, baina bertsolari bezala plazer oso gutxi lortzen dut nik eta inguruan ikusten dudanagatik ere konturatu naiz jende asko dabilela berdin.

Zuk kaleratu duzu liburua?

Bai, aurrekoarekin lotuta doa autoedizioaren kontua. Hasieran Txalapartarekin atera beharra sentitzen nuen, «A las ocho en el bule» beraiekin egin nuelako. Baina detaile txiki batzuekin diferentzia batzuk eduki genituen, eta buruan nuenez nire kabuz astearen kontua, proposamena egin nien eta ez zuten gaizki hartu. Gainera, beraiek lagunduta egin dut liburua, beraiek bideratu dute inprentarekin egin beharrekoa, baita maketatzailearekin egitekoak ere.

Eta zein duzu egin osteko iritzia?

Ni gustura gelditu naiz. Gehienbat «A las ocho en bule»ren jarraipen nahiko fidela delako hau, baina era berean oso liburu desberdina delako. Aurrekoan dena aurrera begirakoa zen, tiro bat bezalakoa, etengabeko karrera bat. Hau oroitzapenetan oinarritutako liburu bat da, dena atzetik hasierara bueltatzen eta kontatzen duena. Mantentzen du erraz irakurtzearen faktore positiboa, baina era berean beste `onda' bat du.

Zerk bultzatu zintuen bi liburuak idaztera?

Alde batetik, zerbait idaztekotan gehien motibatzen ninduena akzioa zen. Beste kulturetan beraiei gertatzen zaiena da liburuetako akzioa. Nik, urte haietan, gehien ezagutu nuen akzioa hau zen. Era berean, bere egunean prentsak egunero orriak eta orriak betetzen bazituen ere, ez du beste inork erabili errealitate hura fikzioa sortzeko. Kristoren aukerak ematen dituen gai bat dela iruditzen zait. «A las ocho en el bule» motibo horrengatik idatzi nuen, baina, gehienbat, generazio guzti horri omenaldi bat idaztearren, baina ez zitzaidan kabitzen hiru estrofako abesti batean eta pixka bat gehiago egin behar izan nuen.

Hasierako helburua belaunaldi hura omentzea zen. Gero, dimentsio handiagoa hartu zuen salgai jarri zenean, eta espero ez nuen beste zerbait bihurtu zen. Horregatik tardatu du hainbeste jarraipenak, nik lehenengoarekin gertatu zena pixka bat asumitu arte, alegia.

Introan Arratsek esaten du erdaraz apenas hitz egiten duela eta erdaraz idatzi badu ere euskaraz bizi dela orain. Hurrengoa euskaraz izango da, hori baita ikusi dudana. Kartzelara sartu zituztenean euskaraz inoiz hitz egin ez zidan jendeak, orain handik etorrita nik esaldi bat erdaraz esaten badiet, ia iraindu egin banitu bezala begiratzen naute gaizki, orain munduko euskaldunenak direlako. Prozesu hori islatzea da formatu honen helburua.

Zer kontatzen du «A las nueve en el Faisán» liburuak?

Haurrekoan ihes eginez bukatzen du Arratsek, eta honetan oroitzapenak kontatzen ditu. Kale borrokan ibiltzen zirenek izan zitzaketen bi aukera horien dudazko bidea kontatzen du: edo kartzelan bukatzen zuten edo beste aldean. Bide hori erakusten saiatzen da liburua, nola bizi zuten fase hori: ia harrapatuta zeudenean, geratu, joan edo zer egin erabaki arte irauten duen denbora. Hori guztia urteak pasa ondoren, eta, Arrats helduagoa denez, balorazioak eginez oroitzen dute berak eta lagunek.