«Tsunami batean igeri egiteak edo flotatzen gelditzeak ez dut uste bizirik mantentzen zaituenik. Malda bat topatu behar da eta guretzat tontorra komunitatea da, hori da gure ezberdintasuna, berak sortu gintuen», esan zuen atzo GARAko zuzendari Iñaki Sotok, Azkue Fundazioak Bilbon antolatutako «Sarean jaioberriak» gaiaren inguruan egindako jardunaldietan. Zazpi hedabidetako ordezkariek hartu zuten parte goizeko mahai-inguruan: GARAko Iñaki Sotok, «Berria»ko Jon Ordoñezek, «Deia»ko Iñaki Mendizabalek, «Gaztezulo»ko Igone Fernandezek, «Argia»ko Gorka Bereziartuak eta Sustatu-ko Luistxo Fernandezek eta Hamaika Telebistako Inaxio Esnaolak.

Teknologia berriek eta sare sozialek kazetaritzaren eta euskal hedabideen etorkizunean izango duten eraginaz hausnarrean aritu ziren partaideak. Guztien ustez, komunikabideak birmoldaketa baten aurrean daude, bestelako sektore gehienek lehenago edo beranduago bizi izan duten moduan. Sare sozialak horretarako tresna dira eta egunkari nahiz telebistek iraungo badute, derrigorrezkoa dute Facebook eta Twitter bezalako sareetan isla izatea. «`Video killed the radiostar' profezia faltsu bat zen eta radiostarra telebistako izar ere bihurtzea gertatu zen, biziraun ahal izateko. Sare sozialekin antzeko zerbait gertatzen da. Ez du akabatuko ziur asko telebistako hori, baina izar izaten jarraitu nahi badu, Twitter edo Facebooken zerbait izan beharko du», esan zuen Sotok.

Birmoldaketa hori gaur egungo kontsumitzeko ohituretara egokitua izan behar dela ere aipatu zen, azkar bizi baikara, «baina bizitzaren arlo guztietan», Igone Fernandezek aditzera eman bezala, eta Inaxio Esnaolak edukien egokitzapena izan zuen hizpide: «Joera da nahi duguna nahi dugunean kontsumitzea. Sare sozialek lagundu egiten dute informazioa zabaltzen eta hor dago etorkizuna, erabiltzaileari eskura jartzea nahi duena, une oro». Hala ere, inork ez du garbi etorkizunean komunikabideek zein bide hartuko duten, «oso zaila da asmatzea eta oso traumatikoa izango da», iragarri zuen Sotok.

Sareen zurrunbilo honen zenbait «arrisku» ere azpimarratu zituzten. Nolabaiteko «morrontza», drogekin alderatuz, ustez kontrolatzen delakoan sor lezakeen menpekotasuna, erredakzioetan gelditu eta kalera jaisteaz ahaztea edo, Mendizabalek aipatu bezala, «kazetaritza birtualean» gelditzea, «sakonekoa» alboratuz. Sarean sortzen den «zarata» horretan, kazetariak «editore papera» hartu behar duela esan zuen Jon Ordoñezek eta «kazetari bezala posizionatu. Dagoen jario guztiarekin guk hurbildu beharko dugu hartzaileengana», fidagarritasuna eskainiz.

Euskararen etorkizuna dela-eta, aurreikuspenean bat etorri ziren denak, hots, euskarak hedabideetan izango duen tokia gizartean izango duen berbera izango dela. Sotoren iritziko, egungo egoera soziopolitikoa ulertu beharra dago hedabideen aldetik erantzun bat eman ahal izateko. Bere esanetan, orain arte PSEk eta EAJk edo UPNk eta PSNk mantendutako akordio soziopolitikoek baldintzatu dute euskararen egoera; «hezkuntza sistemak baldintzatzen du egunero Patxi Lopez bat sortzea» eta «ez dugu Euskal Herria euskaldunduko Euskal Herria euskalduna balitz bezala jokatuta».

Hori dela eta, deia egin zien instituzioei, garai berri hauetan eurak ere birmoldatzeko, bai akordio sozio-politiko berriak bilatzeko, baita hedabideekin duten jarrerarekiko ere. «Guk ez dugu eskatu behar, merkatua libre balitz bezala, zein publizitate kuota dagokigun, azkenean eskatu behar duguna da gaur egun existitzen den sistema `klientelarra' apurtzeko. Eta instituzioek beren gain hartu behar dute, batetik, nola informatzen dituzten herritarrak -orain arte publizitate instituzionala `hurbileko' komunikabideak finantzatzeko bide bat izan da, herritarrak informatzeko bide bat izan ordez- eta bestetik, nola ezarri sistema bat kazetaritza babestuko duena, funtzio sozial bat daukalako». Ane ARRUTI