Bernat Etxeparek idatzitako «Linguae Vasconum Primitiae» (1545) euskaraz argitaratu zen lehenengo liburua galiziera, katalan, errumaniera, arabiera, txinera eta kitxua hizkuntzetara itzuliko dute, Euskaltzaindiak eta Gasteizko Legebiltzarrak sinatutako lankidetza hitzarmena garatuz.

Eusko Legebiltzarreko Mahaiak, martxoaren 26an egindako bileran, Etxepareren «Linguae Vasconum Primitiae» lanaren itzulpena egitea onetsi zuen, Euskaltzaindiak eta Legebiltzarrak sinatutako lankidetza hitzarmenaren barruan.

2011ko abenduaren 2an Legebiltzarrean aurkeztu zuten Etxepareren bertsoak jasotzen dituen euskarazko jatorrizkoaren faksimil edizio bat, baita hainbat hizkuntzatara eginiko itzulpena ere, hain zuzen ere, espainieraz, ingelesez, frantsesez, alemanez eta italieraz.

Itzulpenak

Oraingoan erabaki da testua euskal gizartean presentziarik handiena duten komunitate linguistikoen hizkuntzetara ere itzultzea, hain zuzen, galiziera, katalan, errumaniera, arabiera, txinera eta kitxua hizkuntzetara.

GARA egunkariak galdetuta, Erramun Osak, egitasmoaren koordinatzaile eta Euskaltzaindiko idazkariordeak, nabarmendu zuen itzulpen hauek guztiek gurera etorritakoak euskarara zein euskal kulturara gerturatzea dutela helburu, hortik hizkuntza horiek aukeratu izana: kanpotik etorritako presentzia kuantitatibo handiena duten giza taldeak horiek direlako.

Horren harira, Euskal Herrian bizi diren komunitate horietako pertsonek egingo dituzte itzulpenak, ondo egingo dituzten berme.

Euskaltzaindiko arduradunek urte amaieran aurkeztuko dituzte egitasmoa osatuko eta gauzatuko duten itzulpenak, aurrekoan bezala, faksimilarekin batera.

Andres Urrutia euskaltzainburua Eusko Legebiltzarreko lehendakari Bakartxo Tejeriarekin bildu zen joan den urtarrilaren 22an, eta orduan jakinarazi zion helburu hori, bi erakundeen arteko lankidetza hitzarmenaren garapen gisa.

Halaber, mahai gainean jarri zituzten aztertzen ari diren hainbat ekintza, bi erakundeen arteko lankidetza sendotzeko, euskararen sustapenaren eta erabileraren arloan lanak bultzatzeko helburuarekin.

Nafarroako ituna

Bestalde, Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuko Euskarabideak eta Euskaltzaindiak aurtengo lankidetza hitzarmena sinatu zuten atzo, Iruñean.

Euskaltzaindiaren izenean, Andres Urrutia euskaltzainburuak sinatu zuen, eta Euskarabidearen izenean, Maximino Gomez Euskarabidearen zuzendari kudeatzaileak egin zuen. Lankidetza hitzarmenak aurtengo lan arloak zehazten ditu. Hala, hitzarmenaren arabera, Nafarroako Gobernuak aurten 80.000 euro erabiliko ditu Euskaltzaindiak Euskal Corpus Onomastikoan egingo dituen lanetarako, eta Nafarroan Onomastikako eta Toponimiako lanak egiteko. Era berean, Nafarroako Gobernuak bestelako konpromisoak hartu ditu: Akademiaren Hiztegi Batua osatuko duela, Nafarroako euskalkietako hitzak sartuz; hizkuntza kalitateko zerbitzua abian jartzen lagunduko duela; eta Akademiak eskatutako testuak gaztelaniatik euskarara itzuliko dituela. Euskarabideko langileak arituko dira zeregin horretan.

Euskarari buruzko abenduaren 15eko 18/1986 Legeak dio Euskaltzaindia dela erakunde aholku-emaile ofiziala Nafarroan, euskararen hizkuntza arauak ezartze aldera. Euskaltzaindiak toponimia gaietan izan behar duen jarduera ere arautzen du, toponimia gaien gaineko txostenak emateko erakunde den aldetik.

Erakunde bietako arduradunek Euskal Filologian doktore den Amaia Apalauzaren «Nafarroako ipar-mendebaleko hizkeren egitura geolinguistikoa» liburua aurkezteko baliatu zuten hitzordua. Euskal hizkuntzalaritzaren esparruko lana da, zehazki, dialektologia arlokoa.