Felixinek eta Gutik atzo jaurtitako txupinazoak Seminariotik udaletxeraino ekarri zuen Bitorianatxo, eta orduz geroztik jaiak eta beren bizitasun eztanda frenetikoa jaun eta jabe dira Bergaran. 33 urtez bonba japoniarrak jaurtiz, ardo kupelak betez, erraldoien konpartsa bultzatuz... jaien antolakuntza eta logistikaren bihotzean izan dira Felix Iñiguez de Heredia eta Luis Mari Gutierrez; hain zuzen, 1979. urtean Guardia Zibilak Tuteran Gladys del Estal hil eta, protesta moduan, Bergarako jaiak bertan behera geratu zirenetik. Hurrengo urtean sartu ziren jai batzordean eta gaurdaino. Erraz esaten da gero! Ez dauka herriak ahaztua, ez, beren ekarpena eta atzoko txupinazoaren aitortzarekin batera, esker oneko keinu legez, herriko bi erraldoi ipotxak Felixinen eta Gutiren erreplika dira.

Ostiralekoa, jai orotako lehen eguna legez, gogor hasi ohi da. Gorputzari -eta poltsikoari- lehen astinalditxoa eman, lagunartean afaria, txosnaguneko kontzertuak, gaueko ordu txikietako lagunak, eta batek daki, agian... agian... gogoko lagunaz eta gustuko posturan gozo-gozo.

Larunbata egun betea da, jaiaren adierazpen ezberdinak kabitzeko nahi adina tarte duena. Gaupaseroen joan-etorriarekin batera, goiz-goizetik ibiliko dira herritarrak kalean gora eta kalean behera. Eguna bigantxen aurrean korrika eginez edo besteen eskapadak ikusiz barre batzuk eginez hasi nahi dutenek Seminarioko zezen-plazan dute hitzordua. Herriko auzo ezberdinetatik atera eta plazan bat egingo dute, bestalde, herriko trikitilari, dultzainero eta udal txistulari bandak. Plazatik elkarrekin Mizpirualde zahar-egoitzaraino joango dira, adineko herritarrei festarako eta dantzarako gonbita egiteko.

Eguerdi parterako bakailaoren pil-pilak eta bere usain sarkorrak hartuko dute herriko plaza. Bergarako okindegi, edari- banatzaile eta harategiek, elkarlanean, bertaratutakoei mokadua eta zintzur-bustitzea bermatuko diote, umeek taloak egiten ikasteko tailerra paratuko da eta bakailao txapelketaren sari banaketarekin batera, urdaila kitzikatuta eta gorputza txispatuta sentitzeko aukera ez da faltako.

Txikitxoei ongietorria

Urtetik urtera gero eta herritarragoa eta jendetsuagoa den ekitaldia egingo da udaletxeko pleno aretoan. Pentekoste jaietara ongietorria emango zaie iazko jaietatik jaiotako haur guztiei. Familia osoa begira dutela, beren esku ttipiekin betirako «Bergarakua» izatearen nortasuna atrapatuz. Ondoren, une hunkigarria betikotzeko, udaletxe aurrean argazki bateratua egingo da eta emozioak lepo, ondoren, txikitxoak, beren guraso eta aiton-amonak eguerdiko jai giroan pulunpatuko dira.

Bazkalordurako, gonbidapen eder askoa dago txosnagunean. Preso eta iheslariak gogoan, horien ausentzia gertuko presentzia, elkartasuna elikagai, bertso bazkaria izango da. Alaia Martin eta Aitzol Barandiaran bertsolariek jardungo dute eta bapo jan eta bihotzetik kantatu ostean, Herrira elkarteak deituriko «Plazak bete» ekimenarekin bat eginez, kalejiran joango dira barraken eremuraino. Euskal presoen aldeko aldarrikapenak bertan ikusgarri eginda, herriko plazara bueltatu eta Santamariñako harritzar mitikoa plazaratuz giza-proba jendetsua egingo da, adin eta ikuskera ezberdinetako herritarren indarra ahalegin komunean bilduz.

Ume eta gaztetxoak, bestalde, eta helduak ere bai, errekortadore gaztetxoen eta, ondoren, errekortadore gazteen txapelketa ikustera hurbildu daitezke. Eta, bestela, umeak sorbaldan hartuta erraldoien konpartsako kalejirara batu, udal txistularien bandarekin batera «Gigante gigante vestidos de elegante/ Gigante gigante vestidos de percal (bis)/ Mari Katalin gona gorri dantzari ta/ Artzai Joxe Bixente/ kolokan kolokan dabiltza kalian/ Danbolin soinuan» kantu aski herritarra kantatuz.

Aurtengoan, gainera, berrikuntzekin datoz Bergarako Erraldoi Taldekoak. Izan ere, Elhuyar Anaien -Bergarako Erret Mintegian wolframioa isolatu zuten Juan Jose eta Fausto Elhuyar anaiak- erraldoi txiki bana aurkeztuko dituzte, erraldoitarako zaletasuna bultzatzeko asmoz sortu berri den umeen taldeak aterako dituelarik.

Musikaz leporaino

Musikak eszena zabala izan ohi du Bergaran eta toki ezberdinetan estilo askotarikoen aukerak lepo aurkitu daitezke. Disko-festa nahi duenak, politikoki engaiatua den musika atsegin dutenak, rockaren amorratu di- renak... nahi beste eta nahierara. Herriko plazan, gaztetxean, Seminarioan, txosnetan... norberaren gustuen arabera.

DJon Urbietaren emanaldia izango da Seminarioan; Kupela taldearekin berbena, herriko plazan; beren herriko preso politikoen alde abesten duen Guaka talde maputxea, Elorrixoko Iheskide taldea edo Kataluniako Kop talde indartsua txosnetan... publiko eta gustu partikularrena ere asetzeko bada non aukeratu. Bokata eta errazioak janez, adiskideekin solas nagiak eginez ala petrilean jarrita Deba ibaiko uraren bidea kontenplatuz garagardo eder bat hartuz Bideberriko txoko paregabean.

Gogoari suelto eta libre adierazten utzi, eta berak gidatuko zaitu Bergarako «jaixetako» perlen aurkikuntzara. Iñokin pasau barik ondo pasau, eta ahal dabenak, ligau!