GARA > Idatzia > Kultura

DURANGOKO AZOKA

«Euskal literaturari kiratsa dario eta idazleak ez gara salatzen ausartzen»

p056_f02_97x128.jpg

Edorta JIMENEZ I Idazlea

Edorta Jimenez (Mundaka, 1953) idazleak «Stock 13» (Txalaparta) liburu «sailkaezina» argitaratu berri du. Literaturaren historia, pornografia, euskal musika, hizkuntza eta beste hainbat kontu josten ditu irudi iradokitzaileekin batera. Gaur, 11.00etatik 11.30era Durangoko Azokan izango da Jimenez, Ahotsenea sortzaileen gunean.

Ane ARRUTI |

Perla zuridun lepoko batez inguraturiko zakil baten argazkiak ohartarazten digu ezohiko liburu baten aurrean gaudela. «Stock 13» ezberdina da, zentzu guztietan ezberdina.

Liburu sailkaezina dela diozu. «Burufikzioa» deitu diozu.

Burufikzioa sailkaezina da, bai. Aldi berean hitz egiten da literaturaz, literaturaren historiaz, idazleaz, pornografiaz, zinemaz... eta hari horren bidez josten dira bizi izandako pasarte batzuk. Ni liburuaren barnean nago etengabe, bertako pertsonaia naiz eta beste batzuk ere badaude. Bestalde, bilaketa baten historia ere bada. Kontua da bilatzen dena ez dela ohikoa kontagintzan. Ez da kontatzen nola bilatzen den sexu jarduera jakin bat. Irakurleak nirekin batera galdetuko dio bere buruari ea iritsiko den momentu hori. Liburua 13 ataletan, 13 stock-etan banatuta dago. Tituluak berak Ez Dok Amairu taldearen oihartzuna dakar ozen irakurrita. Alde horretatik, liburuan beste gai batzuk ere astintzen dira: euskal kultura, hizkuntza, musika...

Euskal literaturaren hutsune bat betetzera al dator?

Ez dakit hutsunerik betetzen duen. Literatura bilduma bat badago erotismoa lantzen duena soil-soilik eta bilduma horren barruan doa. Ez dakit hutsunerik betetzen duen. Nik horrelako libururik ez dut ezagutu euskaraz. Beste hizkuntzetan bai.

Momentu batean euskal literaturaren «gaitz» bat aipatzen duzu: Corin Tellado baten beharra.

«Nabarra» aldizkarian «irakurtasun» kontzeptua landu dut, irakurtasuna askatasuna bezala, irakurtzeko gaitasun bat. Euskaldunok ez daukagu erraztasun hori, hau da, kioskora joan eta euskarazko edozein nobela hartzeko. Ez gara ohartzen zeintzuk diren gure hutsuneak. Kioskoko literatura hori, kirol edo moda aldizkariak... Horren barruan ikusten dut Corin Tellado bat, ez daukagu. Nahasmena ere badakar ze Telladoren mailako liburu batzuk argitaratzen dira euskaraz, dena da literatura, ez da bereizten... Bai, beste zirikada batzuk ere bota ditut liburuan.

Zu zeu zara protagonista, baina emakume ugari ere bai. Hitz egin duzu beraiekin?

Lehenengo idazte prozesua izan da eta gero eurei esatea liburuan daudela eta nola dauden. Euren oniritziarekin egin dut aurrera. Emakume asko eta asko agertzen dira. Batzuk, batek daki non ote diren, eta existitu izan ote diren ere galde dezake irakurleak. Fikzio modura azaltzen den momentutik beti galdera dago: «Hau zure autobiografia bat da?» Nik esaten dut hau nire burubiografia ere badela, horrekin ere jolas egiten dut. Alde horretatik, konponduta dago kontua.

Irakurlearen esku uzten duzu orduan sinistu ala ez.

Irakurleak irakurtzen badu De Gaulle-ren autobiografia, memoriak, pentsa dezake ea egia ala gezurra esaten duen. Teorian biografia denean dena da egia baina irakurleak beti dauka zalantza egiteko eskubidea.

Irudiei ere garrantzi handia eman diezu.

Bai, azala ikusi besterik ez dago. Erabaki sendo batetik etorri da eta barruko irudiak Mikel Alonsorenak dira, erotismoaren iradokizunak. Mahaiko gaiak dira, jangarriak eta hor daude tartekatuta. Azkenean liburua, objektua den aldetik, polita da. Ni fetixista naiz hainbat arlotan, eta bata liburuena da. Liburu laztangarriak zaizkit atsegin. Alde horretatik guztiz pozik nago argitaletxeak egin duen ahaleginarekin.

Probokatzea bilatu duzula esan daiteke?

Ez, ez dut bilatu. Baina ez naiz isildu eta ez naiz isilduko. Ez da erraza euskal literaturan. «Hamlet» lanean Danimarkari buruz esaten den moduan, «zerbaiti kiratsa dario euskal literaturan». Kontua da zein loturik gauden idazleok, sumatzen dugun kirats hori nondik datorren jakinda, ez baikara salatzera ausartzen. Ni hasi naiz, hau pauso bat da, baina ez dut bilatu probokazioa. Azken urteotan ikusi eta irakurri ditudan kontu batzuk oso probokatzaileak izan dira niretzat. Inork ez du erantzuten. Pauso hau posible izan da psikologikoki, «Mirande kabareta»ri esker. «Igela» aldizkariaren izpiritua berreskuratu dugula uste dut: probokazioa, jolasa, hitzarekiko maitasuna, surrealismo puntua... Gure iraganeko heterodoxoenganaino joan gara. Askatasun osoz, eta euskal publikoaren aurrean sekula erakutsi gabeko lotsagabekeriaz, jantzien, hitzen, jarreraren eta sexuaren aipamen zuzen eta gordinaren aldetik. Emaitza zoragarria izan da eta horrek psikologikoki prestatu egin nau. Gainera, euskaldunon artean konturatu naiz badela heterodoxiarako joera daukan multzo polita. Euskaldunak gaur egunean, gazteenak oso eskolatuak dira, hizkuntzak menperatzen dituzte, kultura maila badute eta hartzaile onak dira. Nolabait, eskatzen ari dira. Guk kabaretean ikusi dugu, batzuk hiru aldiz etorri dira ikustera. Askatasuna ematen du horrek.

Aurkezpena ere ezberdina egin zenuen, musika, poesia, irudiak... uztartuz.

Gazteek erakutsi digute prentsaurrekoen sistema agorturik dagoela. Dena pilatzen da Durangorako. Ulertzen ditut hedabideak, orain gure uzta da eta irailean mahatsa biltzeko lez, tenporeroak behar dira. Baina Susaren hasierako garaietan amesten genuena, jende aurrean ikuskizunak ematea, gauzatu egin da euskal literaturan eta ildo horretan sartu naiz. Irakurleei liburuarekin batera zerbait eman niretik. Kabaretarekin egin ditudan lagunak eta beste proiektu batzuekin ezagutu dudan jendea etorri zen. Niretzat garrantzitsua da. Jende hori guztia hor egotea, nik eurei dena ematea eta eurek ere niri trukean ematea. Momentu honetan lan kolektiboetan sinesten dut.

Imprimatu 
Gehitu artikuloa: Delicious Zabaldu
Igo