Sona handiko eskultorea da Anish Kapoor; -«hiru dimentsioak interesatzen zaizkit, beraz, eskultorea naiz, ez dut ihesbiderik». Indian jaio eta egun Londresen bizi den artistari inoiz Estatu espainiarrean egin zaion erakusketa monografikorik -artistak ez du «atzera begirako» hitza erabili nahi- garrantzitsuena eskaini dio Guggenheimek.

Bilboko erakusketak artistak azken hiru hamarkadetan egindako lanak jasotzen ditu; komisario lanetan Alexandra Munroe izan da eta Kapoor-en beraren parte-hartze zuzena ere izan du. Zuzendaritza horren adibide, «artistak ez du hormetan lanen azalpenik eman nahi izan, begiratze hutsa erabatekoa izan dadin», Munroeren esanetan.

Hogei bat lan multzo nagusiren bidez -guztiak 2. solairuan, Museoaren atzealdeko urtegian den lana, «Zuhaitz garaia eta begia», izan ezik-, erakusketak artistaren esperientzia bisual eta psikologikoa agertzen du «misterio eta xumetasunez edertasuna agertzen duena». Izan ere, nazioarteko sona du egun Kapoorrek, espazioaren, kolorearen eta materialen erabileran egin dituen esperimentazio lanengatik. Bilbon gainera, dimentsio berezia hartzen dute bere lanek, Gehryren espazio zabal eta irekien bitartez. Zenbait aretok lan bakarra erakusten dute, eta «erritmoa moteldu egiten da, denbora gelditzeko ahaleginean».

Erakusketa atondu duen komisarioaren ustez, poesia metafisikoa da Kapoorren lana. «Beldurrik gabe, ezinegona agertzen du espazio eta forma eskultorikoa esploratzeko orduan, eta bere lanak mundu agerikoaren ezegonkortasunaz ohartarazten du». Gainera, «nahasi egiten gaitu, iluntasunean galtzera garamatza, eta erortzera, ordenak bere zentzua galtzen baitu bere lanetan».

Kapoorren lan metodo eta sortze prozesuari buruzko hausnarketa sakon bat eskaini nahi duen erakusketak «forma hizkuntza» ezberdinak agertzen ditu, estudioan egindako lanen bitartez. Horietariko askok «artistaren bukaera dakarte, entitate propioa eta beren energiaz autosortuak diren obrak dira».

Ilusio optikoen sortzea

Lehen lan multzoak kolorearekin egin esperimentazio lanak agertzen ditu, «birrindutako pigmentu hautsarekin» sortutako eskulturen bitartez, «1.000 izen» edo «Ama mendia balitz bezala» (goiko argazkian) sortan esaterako. Kolore bizien erabilera eta honek gugan eragiten duenarekin, intentzio poetikoa ageri du artistak.

Hutsunea du helburu beste lan multzo esanguratsu batek, «presentziaz betetzen den hutsunea». Hemen, urdin prusianoa erabiltzen du ilusio optikoak sortzeko -«Adam» lanean-, «eta horien bitartez forma huts ilunak sakontasunez betetzen ditu, pantaila bidimentsionalak balira legez, espazioa alderantzizkatuta». Modu horretan, artearen historiak egindako bidea alderantziz jorratzen du, argitik iluntasunera.

Hirugarren eskultura multzoa lan garatuberria da, «eta bere kabuz erortzen den obra» aurkezten da bertan. Kaka-mokordo edo hesteak diruditen porlan sorten bidez, hondamena eta «entropiaren ideia garatzen du, `itsusia' agertzeko beldurrik gabe». Aipatu sorta garatzeko porlan mokordoak sortzen zituen makina garatu zuen Kapoorrek, eta arkitekturari buruz hausnarketa egin.

Sortarik ederrena baina, Munroeren iritziz, 209 Galerian biltzen da, «Bilboko erakusketa iraunkorrean beharko luke». Ikuslea protagonista egiten duten obrak dira -eta desitxuratu-, bikain leundutako altzairu herdoilezinezko ispilu konbexuen bitartez -«Bertigoa» lana esaterako-. Modu horretan, mugak bortxatu eta espazio berriak sortzen ditu. Bukatzeko, hiru areto eta obra bana. «Horia» mihise tridimentsional harrigarria, mugitzen eta sortzen ari den «Ene aberri gorria» eta lanik ikusgarriena, «Tiroak txokoan», 20 minuturo hormara 10 kilo margo (hiru tona botatzeraino) jaurtitzen dituen kanoi erraldoia.