«Esango nuke senak esaten zidan eremuetatik oso aparte ez naizela ibili»
Euskarazko narratiba arloko Espainiako Kritikaren Saria eman berri diote «Twist» (Susa) nobelagatik eta duela gutxi jaso zuen Beterriko Liburua ere. Abenduan argitaratu zuen eleberria eta dagoeneko ari dira gaztelaniazko bertsioa prestatzen.
Badira hilabete batzuk liburua kaleratu zela. Nolakoa izan da irakurleen erantzuna?
Nire aldetik ez daukat gehiago eskatzerik. Beroa izan da eta inoiz baino mezu gehiago jaso ditut, nola profesioko jendearen aldetik, hala irakurleengandik. Horien artean mezu hunkigarri bat, niretzat esangura berezia duena, garaiko gertaerak oso hurbiletik bizi izatea tokatu zitzaiolako pertsona horri. Ez dago sariei begira egoterik, istripuz heltzen dira ia beti, baina eskertuta nago, Beterriko Liburuarekin zein Kritikaren honekin, zeresanik ez.
Zuk zeuk, izan al duzu distantzia pixka bat hartu eta liburuaz hausnartzeko denborarik?
Apur bat bai, irakurle txoko askotatik deitzen ari dira eta beti egoten da iruzkin interesgarriren bat, ñabarduraren bat,
liburuko xehetasunen bat seinalatu eta iruzkintzen dizun norbait. Oro har, esango nuke senak esaten zidan eremuetatik oso aparte ez naizela ibili. Idaztea den ikasketa prozesu luzean pultsio bat topatu dut, idazteko manera bat, eta horri eutsi nahi nioke aurrerantzean.
80ko hamarkadako gerra zikina landu duzu istorioan eta harrigarria egiten da kritika espainiarrak lan hau saritzea.
Zehazki ez da horrela. Espainiako Kritikaren Sariak espainiar estatuan ofizial diren hizkuntza guztietan ematen dira: sari bana (prosan bat, poesian bestea) eta euskarazko narratiba atalari dagokiona da «Twist»-i dagokiona. Sari hori emateko hainbat kritikari elkartzen dira eta horien artean bakanak dira euskaraz dakitenak (horiek erabakitzen dute euskarazkoa nori eman, nik uste). Bestalde, gerra zikina abiapuntutzat hartu arren, nobelak geruza asko ditu: antzerkiari buruzkoa, kazetaritzaren dekadentziari buruzkoa, arte garaikideari buruzkoa... 80ko hamarkadako gerra zikina konpasaren orratza jartzeko epizentro nagusia da, jatorrizko mina. Horren inguruan eraztun kontzentriko asko daude, giza-harremanei eta adiskidetasunari buruzkoak horietako asko.
Pultsioa topatu duzula diozu eta horri eutsi nahi zeniokeela. Aurkezpenean esan zenuen bezala, orrialde gordin eta zoriontsuak idazten jarraitu nahi duzu, beraz?
Zoriontsuak dira idazten zailenak niretzat, eta bai, gozamenezko orrialdeei ere ez nieke aurrerantzean muzin egin nahi. Gordintasunari dagokionez, «pentsatu eta esaten ez diren gauzak» esaldia da liburuko leloetako bat, eta horri eutsi nahi nioke. Nire iritzi partikularra da, baina esango nuke mina erabat erauzia izan zaion literatura ez dela benetako literatura.
Formatu aldetik ere, nobela luzeekin jarraitzeko asmoa duzu?
Ez derrigorrez. Liburu bakoitza idazteko mekanismo propioa asmatu behar izaten da eta mekanismo hori da luzera bat edo beste ematen diona liburuari. Hurrengo nobela laburra izango da, ziur aski. Gezurti konpultsibo bati buruzkoa. Zehatzago esanda, gezurti-damutzaile konpultsibo bati buruzkoa: gezurra esan, damutu, eta gezur
hori egia bilakatzen saiatzen da kosta lain kosta. Gezurra da bere bizitzako motorra. Ane ARRUTI
