Txomin Ziluaga ezker abertzaleko buruzagi historikoa ospitalean hil zen atzo 72 urterekin, duela bi egun lurrera erori eta bertan ingresatu ondoren. Berriak samina zabaldu du ezker abertzaleko militantzian, Ziluaga erreferente izan baita hainbat belaunaldirentzat.

Erandiotarra jaiotzez, Ziluaga 29 urterekin atxilotu zuten eta zazpi urte eman zituen kartzelan. Ibilbide politiko erreferentziala izan zuen gerora, 80ko hamarkadan, HASI alderdiko idazkari nagusi gisa lehenik, eta Herri Batasunako Mahai Nazionaleko kide gisa ondoren. Indar politiko horretako izen nagusietako bat izan zen urte haietan.

Hamarkada horren bukaeran, ETAren eta Gobernu espainolaren arteko Aljerreko elkarrizketaren atarikoetan, krisi larria izan zen HASI eta KASen barruan. Gaur egun oraindik ere krisi haren gainean era bateko eta besteko irakurketak daude, eta, hala ere, garai hartan aurrez aurre zeudenetako batzuk egun kideak dira berriro. Aldiz, Hipercor-eko atentatuaren ondoren ETAri «oporrak» har zitzala gomendatzeagatik Ziluaga kritikatu zuten beste batzuk beste aldeko mutur politikotik harago daude gaur egun.

Gatazka horren ondorioz, Ziluagak aurrez aurre izan zituen KASeko buruzagitza, bai eta ETAren zuzendaritza ere. Egoera horren aurrean, idazkaritza nagusia utzi zuen, baina, hala ere, 1987 amaierako Zestoako biltzar gorabeheratsuan izendatua izan arren, ez zuen bere burua hautagai gisa aurkeztu 1988 hasieran berritzekoa zen Mahai Nazionala osatzeko, hain zuzen, huts egin zuen Aljerreko prozesuari proiekzioa eman ahal izateko diseinatutakoa.

Batere aldatu ez zirenak politikariaren pentsamolde sendoa eta konpromisoa izan ziren. Barne krisi gogor hori izan arren, Ziluagak ez zuen beste bide politiko bat hartu. Ziluagaren ibilbidea defendatu dutenek zein kontra izan zituenak bat datoz bai gizaki bai ekintzaile politiko gisa zuen maila nabarmentzean, baita proiektu politiko independentista eta iraultzailearekiko zuen konpromisoa aitortzean, are bere burua gaizki tratatua sentitu zuen uneetan.

Urteetan, publikoki agerpenik egin barik egon ostean, ezker abertzaleko bere kide guztiekin agerraldia egin zuen, fokua inoiz utzi ez zuen tokira begira jartzea besterik ez baitzegoen bera hortxe aurkitzeko. 1997an kartzelatu zituzten Mahai Nazionaleko kideei erabateko sostengua eman zien. Ondoren, ez politikaren lehen lerroan egon zenean adinako inplikazioaz, baina Euskal Herritarrok proiektuan hartu zuen parte, eta lehenengo lerroan jardun zen Batasunako egoitzak defendatzen, 2002an ilegalizazioaren ondoren indar polizialak horiek ixtera joan zirenean.

Ezker abertzalearen estrategia aldaketaren alde ere agertu zen publikoki beste militante historikoekin batera. Esaterako, Altsasuko Mahaian parte hartu zuten beste buruzagien ondoan «fase politiko berri bat zabaldu» beharra zegoela defendatu zuen Ziluagak, duela bi urte Altsasun bertan eginiko agerraldian.

Ezker abertzaleak atzo nabarmendu zuenez, hamarkadetan Euskal Herriko giza eta nazio askapenaren alde lan egin du Ziluagak. Sendiari samina helarazteaz gain, bere omenez izango diren ekitaldietan parte hartzera dei egin dute.

«Txomin joan zaigu» esanez hasten den gutunean, Martin Garitano Gipuzkoako ahaldun nagusiak Ziluagaren ibilbidea nabarmendu zuen. «Aurrera egiteko badugu zer ikasi gure aurrekoez, eta hor izango dira Txominen irakaspenak ere. Gure haurrek biharko ikastoletan beraien izenak ikasiko dituzte. Hori da gure ardura», adierazi zuen Garitanok.