«Alfabetoko hogeita bost letretan kabitzea zaila da batzuetan, eta orduan poetak ez du nahikoa poesia».

Poetak zenbakiak ere behar ditu poesiazko liburu bat egituratzeko. Sinpleegia da bizitza poetarentzat eta orduan konplikatzen ditu formak eta neurriak, malgutzen ditu silabak eta esaldiak luzatzen. Ez da poesiazko liburu bat, ulerterraza bilakatzen du berez konplikatu egiten duguna munduan.

Norberak bere ikuspuntua du, eurotan irabazten duen soldataren arabera, dena ekonomia baita. Literatura ere batzuetan ekonomizatzea esan nahi du, eta egitura sinpleak erabiltzea, poesiatik aldendu eta prosari heltzea, gizatiar gehienoi belarrietara aise iristeko moduko manifestu sozialista, munduan gailen den ideia sozialdemokrata eta liberalen aurrean. Erabat sinple.

Poetak hitzak etorri ahala idazten ditu eta gero lotsagabekeriaz ez ditu ezabatzen (ezabatu beharreko hitzak), baizik eta gainean zirriborratzen eta marratzen ditu irakurleak jakin dezan poetak benetan pentsatzen omen duena, apaingarri eta metafora poetikorik gabe.

Batzuetan, alfabetoko letrak jartzen ditu zenbait pertsona errealen anonimotasuna gordetzeko, eta, beste batzuetan, izen propio ezezagunak idazten ditu lotsagabe poetak.

Tarteka maitasunaz eta leialtasunaz mintzo zaigu poeta, azken batean norbanakoaren bizitzeko benetako arrazoia. Odagile eta bertzelako olerkarioi zuzentzen zaigu, errealitatetik urrun eta ametsetan gaudenoi, eta poesia ezin dela edonoiz eta edonon erabili esaten dit manifestalari poetiko honek, ezin dela nahasi politika eta poetika, plazera eta lana ezin nahas daitezkeen bezala.

Zu ni zarelako, du selbst bin ich, elkar inguratzen ginelako hitzen beharrik gabe, eta sentitu nahi dut naturak oparitzen didan desagertzeko bide luzea. Ezin da olerki hau erre artezilariekin eta nik ere papertxoetan idaztea dut gogoko.

Txillardegi aintzat hartzen du poetak, eta haren esanak bere egiten ditu: apaingarriekin objektuak lehenago zahartzen direlako erabaki du poetak poesia soila idaztea, denonak diren hitzekin, eta betaurreko berriak erosita maitemindu egin da kolono batekin.

Poetak galderak botatzen ditu gizartera, denok osatzen dugulako azken batean talde bera: zergatik idazten ditut oharrak liburuetan? Zergatik azpimarratu? Hobe analizatzeko edo egoa gorago kokatzeko egiten dut? Voila! Psikologoa eta poeta biak direla tranpatiak diost, je n'ecrase pas les gens, je les laisse creer, je respecte leur pensee.

Poema bat idazteko saiakera egiten du eta adibideak ematen ditu pausoz pauso, eta hiriak deskribatzen dizkigu poeta urbano honek. Iruñea eta Gasteiz, hitzez hitz sentitu ditut, adibidez. Huhu! Eta kontuz! Denok kritikatzen gaitu, gizarteko pertsona eta maila guztiok, teknokratak eta langileak, emakume heldu ederrak, lagunak eta igeltseroak. Ez dago jadanik langile klaserik, eta denok hipokrisiak jota omen gaude. Kritika euskal gizarte osoari egiten dio, eta poetak kontraesanez betetzen du liburua.

(Hemen hobeto gaude) Euskal Herrian, betiere, beste tokietan baino hobeto gaude. Areago, beste tokietan okerrago daude. Euskal Herrian inon baino hobeto. Poesiazko liburu honetan politikak zipriztintzen du dena, eta arerioa tratatu behar omen da gutxienez Bohumil Hrabal jaun idazle txekiarraren liburu batean nazi okupatzaileak tratatzen diren begiramendu berarekin. Baina hori poetaren iritzia edo manifestua da; zure iritzia, nire iritzia, bakoitzak berea dauka eta hori da hoberena, eta elkar maite dugu neurrian. Mediokre nahi gaituzte, eta guk airerik gabe gelditu arte nahi dugu maitatu. (Hobe da eraila izatea, hiltzea baino).

Gaur betaurreko berriak erosi ditut nik ere. Gaur maitemindu egin naiz kolono batekin. Azken batean maitasuna da haren atzetik joatea, poesia egitea, olerkia urratsez urrats bizitzea, politika kontraesanez beterik dagoelako. Ezin gara kexatu.

amaia@idazten.com

xorinokantharia@hotmail.com