Xuri batez markatu behar omen genuen egutegian 2008ko maiatzaren 7a, egun historikoa izan behar omen baitzen. Lehen aldikoz, frantses legebiltzarrean estatu barnean harrapaturik dituzten hizkuntzei buruz mintzatu behar ziren-eta. Masturbatzeko lehen unea. Egun historikoa izan da, hori segur, baina ez batzuk espero zuten zentzuan.

Historikoa izan da parlamentarien presentziagatik, 50 baizik ez baitziren bertan (%10 inguru). Bertaratu ziren apur horiek gehienek hizkuntzen defentsa egiterat joan ziren, aurkari guti zituztelarik parean. Aurkari diot, baina funtsean, emaitzarekin guti batzuk baizik ez dira ase gabe egonen.

Izan ere, nazionalismo frantsesaren presentzia eta goraipamena etengabea izan da, antza hizkuntza bat ezin baita defenditu frantsesaren nagusitasuna goraipatu gabe. Batzuek, departamenduaren alde egin zen bezala, alde ekonomikoa saldu nahi zuten! Nolabait, gure hizkuntzak salbatu behar ditugu aktibitate ekonomikoaren iturri baitira, sosa ekartzen dute-eta! Eta bertze batek, Eurokartaren alde eginez, aitzinsolasean dauden bi irizpideen arteko desoreka egin nahi izan zuen, hizkuntza eskubideen aipamena gutituz, Eurokartaren aplikazioa estatuko hizkuntza «nazionala» kaltetu gabe eginen zela azpimarratuz. Hau izan zen beren betiko kezka! Ez eskubideen errespetua, ez, hori demokraziendako da...

Frantses nazionalismoa hain harro da, bertzeei egiten dizkien oharrak bere buruari ez baitizkio aplikatzen. Errepublikak Txinari Tibet eta tibetarren hizkuntza errespetatzea inposatu nahi ziola gogorarazi zuen parlamentari batek. Bitartean, Estatu frantsesak, «demokrazia aitzinatuena», glotozidioak bideratzen ditu hainbat hizkuntza komunitateri begira. Eta horretaz kontziente dira! Legebiltzarreko «eztabaida» horretan hizkuntza eskubideak behin eta berriz aipatuak izan dira, baina gaitz erdi: Errepublika frantsesa bat eta zatiezina da, bertako hizkuntza frantsesa da, «denon onurarako»... amen. Kolonizazio garaiak ez dira hain urrun, bukatu ote dira?

Gorren eztabaida horretatik ez da deus atera. Bai, barkatu, erreferentzia koadro bat osatuko dute, lege gisa formulatua (ministroaren hitzetan). Hor hasten da berriz masturbatzeko garaia. Frantses gobernuaren xedea, izenak dioen bezala, hizkuntzei koadro bat eskaintzea da, hedabideetan (kuota eta orokortzerik gabe), irakaskuntzan (balio ez duen sistema elebidun batekin), seinaleetan (desorekatua) eta toponimian (berezko izenen folklorizazioarekin). Ez emozionatu! Koadro bat da eta konstituzioa ez da aldatuko. Aipatu dituzten hizkuntza eskubideak ez dira kontuan hartuko. Funtsean, egungo egoerarekin aldaketa guti.

Ministroak Euskara Bulego Publikoari buruz egin aipamen zuzena azpimarratzekoa da; azkenean, Parisen «proposatu» dena, P. A. departamenduko prefetak igorri gutunaren edukia izan da eta EEPk «antzezten» duena orokortzea izan da, baina, kasu orokortzea nahi dutenentzat! Inposatu gabe, e? Frantsesak izanen du balioa, beti. Ondoan idatziko den hizkuntza idazten duenaren plazer pertsonalerako izanen da. Adibide berrietan dugu Brisson-eniak dokumentu batzuk egileei itzuli izana, frantses partea bete ez izateagatik! Berdina egin ote du bakarrik alde frantsesa bete dutenekiko gure euskaltzale amorratuak?

Horien ahotan entzundako hitz emari horrek guziak Euskal Herrian bertan entzuten diren hitzak oroitarazi dizkit. Okerrena, hitz horiek ez ditudala frantses jakobinoen ahotik entzuten soilik, baizik eta beren burua abertzaletzat (eta ezkertiar) jotzen duten batzuen ahotik ere.

Euskararen normalizazioaren alde egiten dugun bakoitzean, folklorizazioarekin nahastekoa ez dena, inposizioa bultzatzea deitoratu digute, Pariseko parlamentuan bezala. Hots, frantsesa jakin behar da, naturala da eta ez da inposatua. Euskara edo berezko hizkuntzak aldiz, petenta pare bat bezala dira, belarriak zulatu nahi dituenak egin dezala, baina bertzeak bakean utz ditzala...

Masturbazioa ona da, plazerra sortzen du. Baina plazer hori unekoa da, ez du ordezkatzen maitasunak eskaintzen duen gozamen iraunkorra. Gure hizkuntza museoan amaitzen ikusi nahi badugu, proposatzen dizkiguten tranpa guzietaz goza genezake, baina biharamuna gero eta grisagoa izanen da.

Urte luzeetan eraman dugun borrokaren fruitua dugu azken garaietan Euskal Herrian Euskaraz-ekin egin dugun proposamena. Eskubideen onarpenean oinarrituz, delibero eta planen bidez euskararen normalizazioa du helburu. Deliberoek, herrien egoeraren arabera moldaturiko legea osatzen dute, herrian euskalduntzeko tartezko helburuak markatzen dira. Herri guzietan eska ditzagun euskararen deliberoak bozkatzeko! Helburuak markatzea ez denez aski, horiengana joateko tarteko urratsak definituko dituen planak zehaztea, eta hori guztia koordinatzeko herriko batzorde bat osatzeko eska diezaiegun gure hautetsiei!

Jakobinoei beren helburuetara iristeko guti falta zaie. Iratzartzeko tenorea bada, ausardiaz! Borondatea dagoen lekuan aldaparik ez dagoenez, herrietatik euskara ofiziala egin dezagun eta euskaldunon hizkuntza eskubideak babes ditzagun!