Nor bere buruarekin ondo sentitu eta «aurrera egin ahal izateko hausnarketa berezi bat ageri da kantuotan, norberaren barnean dagoen bakardade eta mundu magikoarekin». Antzeko laudorioak bota zituen atzo Angel Valdes Elkar etxeko arduradunak, Ruper Ordorika musikariaren «arnas berria» aurkeztean. Oñatiarrak lan berria eman zuen atzo argitara, «Memoriaren mapan» plazaratu eta hiru urtera -tartean «Hamar T´erdietan» zuzenekoa dugu-. Eta «harrigarria da hain elementu gutxirekin halako musikaltasuna» ematea, jarraitu zuen Valdesek. Izan ere, Ordorikaren kantu sorta berriaren plazaratzea ospakizuna da egun, oñatiarrak egun «musikak iraganean zuen indar errituala galduta» duela uste badu ere.

Ordorikak azken bi urteetan «bakarka eta gitarra hutsez» ondutako hamabi kantuz osatua dago. Aurrenekoz gainera, musika ez ezik, hitz guztiak ere kantariarenak dira. «Oso modu naturalean izan da horrela», dio Ordorikak, lagunen olerkiak musikatzen dituenean ere «testuak oso hurbileko» sentitzen baititu, bereak beste.

Aurki musikagintzan hiru hamarkada beteko dituen Ordorikak New York hiriko Brooklyn aldera jo zuen uda partean, diskoa aspaldiko lagun amerikarrekin grabatzeko, «Dabilen harria» diskoan egin zuen legez. Ben Monder gitarra-jotzailea, Kenny Wollesen bateria-jotzailea eta Skuli Sverrisson baxu-jotzailea izan dira oñatiarra lagundu duten musikari nagusiak, eta behin Euskal Herrira itzulita, Fredi Pelaez (Hammond organoan) eta Hasier Oleaga zein Arkaitz Minerren ahotsak gehitu zaizkie laukoteak egin lanari. AEBetan gainera -bizpahiru egunez, musikari guztiak batera eta sarri aurreneko joaldian grabatu zuten- estudio vintage bat aurkitu eta bertan burutu zituzten lanak. Beraz, antzinako moldean, «behar genuen sonoritaterako oso modu egokian» hartuak izan dira kantuak, eta soinu berezi bat izan dute emaitza. Gainera, behin grabaketak burutu ostean eta aspaldiko partez, Elkar etxeko teknikari Jean Phocasekin burutu ditu nahasketak Ordorikak, eta anaia Jonanekin masterizazio lanak.

Oholtza gainean gozatzen duen oñatiarraren ustez, lan berriak gehiago du aurrekoetatik aldatu ez dena aldatu dena baino, «pauso batek bestera» eramaten zaituelako eta «Haizea garizumakoa» diskoan aurreko guztiak isurtzen direlako.

Kantariak Kubara eta Uruguai zein Argentinara egin zituen bidaiak iaz, eta bertatik ekarri zuen «Haizea garizumakoa». Atzo azaldu zigunez, «horrela dio Erdialdeko Amerikako esaera batek, eguraldi ona datorrela iragartzeko». Alta, «ez dakite gure `garizuma' hitzak -berpiztu aurreko berrogei eguneko basamortu bideak-, zer esan nahi duen».

Valdesen ustez, iraupen luzea izango duen lan iradokitzaileak «naturari egiten dio so, metafora gisa», autorearen esanetan, «guztiok dugun toki komuna baita natura». Eta etxe, haize, argi, borda, erreka, moila eta zuhaitzez gain, Mikel Laboa maisua omentzen duen «Sekulabelardiko kantaria» abestiak ixten du lana.

Kantu on bat egiteko, «maitasunean eta karta jokoan bezala», edozein tranpak balio duela uste duen oñatiarrak -askatasun osoa ere gutxi delako- bertigoa sentitzen du kantuak ontzen hasterakoan. «Abiapuntuan nire hasierako arnasa landu nahi nuen, soka aske utzi, nahiz eta argi ez izan nora» zihoan. Eta «Haizea garizumakoa» osatzen duten hamabi kantuak badoaz aurrera, bortxarik gabe aurrera, soseguz.

A. BILBAO

Kantiruki eta Kukuka deituriko haurrentzako lehen bi diskoen ondotik, Pantxika Solorzano kantariak hirugarren lan bat kaleratu berri du Elkar argitaletxearekin. «Bilintx» izeneko diskoak abeslariak bere ama Graxi Solorzanorekin eta Jean-Marc Halsouet musikariarekin sorturiko hogei kantu biltzen ditu.

Pantxika Solorzano, bi ume izateaz gain, andereñoa da eskola publiko elebidunean, eta, egunero ikasleekin bizi duen esperientziaz baliatu da disko berriko kantuak lantzeko. Izan ere, diskorako aukeratu duen «Bilintx» izenburua ikasgelan baliatzen duen txotxongilo pertsonaiaren izena da. «Ikasgelan haurrekin harremana sortzeko bitartekari gisa baliatzen dut Bilintx. Hasieran harremanak sendotzeko dago, eta azkenean lagun bilakatzen da. Pertsonaia hori disko berri honetan sartzeko gogoa izan dut», argitu zuen Pantxika Solorzanok. Eta, pertsonaia berezi horren bidez, Solorzanok, bizitzeko denbora hartu behar dela adierazi nahi izan duela nabarmendu zuen. «Gurasoek dugun urduritasuna haurrei transmititzen diegu. Musikaren bidez geldialdi kolpe bat hartzea proposatu nahi izan dugu. «Usoa» edo «Uhaina» kantuen musiketan, adibidez, giro lasai bat barneratu da», esan zuen kantariak. Halere, egileak nabarmendu nahi izan zuen entzuleak diskoan ez dituela kanta lasaiak bakarrik aurkituko. «Denetarik dago. Seaska kantak bai, baina musika biziagoak ere bai. Hala ere, diskoa entzuten dutenei denbora hartzearen beharra azpimarratu nahi izan diegu», gaineratu zuen kantariak. «Usoa» eta «Uhaina»rekin batera, «Oilarra», «Zakua», «Bainua» eta «Behia» dira, besteak beste, diskoko hainbat kanturen izenburuak. Diskoaren lagungarri liburuxka bat gehitu du egileak. Pantxika Solorzanok argitu zuenez, abesti diskoa izateaz gain, Bilintxen bidez euskara baliatzen laguntzeko tresna bat sortu nahi izan du. «Eskola elebidun batean ari naiz lanean, eta ohartzen naiz zein zaila den euskara barneratzea, bereziki frantsesa nagusi den inguruetan. Kantuetan hiztegi berezia landu dut haurrek bakarrik edo gurasoekin gaiak jarraitu ahal izateko. Askotan etxeetan gurasoek ez dakite euskaraz, liburuaren bidez hiztegia lantzen ahal dute», gaineratu zuen. Liburuxka horrek umeentzako erakargarriak diren Marko Armspach marrazkilariak egindako ilustrazioak ere baditu. Zazpi urte eman ditu Pantxika Solorzanok bere aurreko diskotik hirugarrena kaleratzeko. Bi haur izan ditu tarte horretan, baina, konposizioak egiten jarraitu du. «Konposizio anitz egin ditut», bukatu zuen.

A.B.