Duela bost hilabete inguru hasi zuen bere bidea Euskal Memoria Fundazioak Iruñean. Ordutik boluntario sarea osatzen aritu dira, herriz herri eta auzoz auzo egitasmoa ezagutarazten eta Euskal Herriaren historia zein memoria kolektiboaren berreskurapenean jarduteko. Atzo, Fundazioko lehendakari Iñaki Egañak, gainerako kide Itziar Aizpurua, Arantxa Erasun, Itziar Galardi eta Txarli Gonzalez Llorenterekin batera, egitasmo honetako zubi eta leiho lanak egingo dituen webgunea aurkeztu zuten. Hain zuzen ere, atari berria memoriaren berreskuratze lanetan osatzeko asmoa duten boluntario sareen «bilgune» izatea nahi dute, eta euren lanari eta egitasmoei buruzko informazioa zabaltzeko gune.

Iñaki Egaña historialariak azaldu zuenez, azken hilabeteotan «ahalegin berezia» egiten ari dira atxikimenduak biltzeko. Zehazki, 6.000 atxikipen lortzea dute helburua, «nahiz eta, gehiago edo gutxiago izan, berdin lan egin daitekeen».

Azkenaldian «memoria», «historia» eta «transmisioa» kontzeptuak politikaren «erakusleihoan» eta «gizartearen interesean» pil-pilean dabiltzala azpimarratu zuen Egañak. «Baina hau guretzat ez da ezer berria», zioen. Izan ere, benetan «kezkatzen» dituena Euskal Herria «ukatzea» da. Azken 100 urteotan, ukatze horrek euskal memoriaren transmisioa oztopatzen duela salatu zuen, eta ondorioz «gure existentzia bera» ukatzen. Era berean, Egañak euskal gizartea «doktrinatu» egin nahi dutela ohartarazi zuen, «historia ofiziala» bide hartuta. «Manipulatu egin nahi gaituzte eta horren adibide dira ekainaren 27a `terrorismoaren biktimen eguna' izendatu izana edo azaroaren 10a `EAEko biktimen egun' izendatzeko proposamena». Hain justu ere, azken egun horren gainean, Rodolfo Ares Lakuako Barne sailburuak data hori «egun horretan atentatu terroristarik izan ez delako» hautatu zutela esan zuen; Egañak, baina, frankismo garaian behintzat, egun horretan 16 euskaldun erailak izan zirela oroitarazi zuen.

«Eraso ideologiko horren helburua Euskal Herriaren jatorria eta izana ezeztatzea da», esan zuen Itziar Aizpuruak. Horregatik, «herriak bizi izandakoa» kontatu eta jasotzearen beharra azpimarratu zuen berak. Aizpuruak azaldu zuenez, «gordintasun osoan kontatuko ditugu bizipenak, baina ez da faltako inoiz behar den maitasun eta duintasuna».

Hala, herritarra memoria horren «subjektu» izateko beharra aipatu zuen eta, bide horretan, Estatuen «gezurrak» agerian utziko dituztela. Beraz, egiteko horretarako tresna boluntario sarea izango da. Aizpuruak mezu argia bidali zion euskal gizarteari: «Egiak egingo gaitu libre. Beraz, bakoitzak, ahal duen neurrian, duena eman behar du».