GARA > Idatzia > Kultura

Joxemari Carrere Ipuin kontalaria

Laugarren pareta

Antzerkian «laugarren pareta» aipatu ohi da eszenatokiaren eta ikusleen arteko nolabaiteko muga ikusezina izendatzeko, komunikazio zuzena eragozten duena. Kontalaritzan, berriz, laugarren pareta horren ideia ezinezkoa da; izan ere, ipuinak kontatzeak derrigorrez ekarriko baitu ikuslearekin harreman zuzena. Kontalariak ezingo luke ipuinik kontatu aurrean duena kontuan izan gabe. Harreman zuzen horretan eraikitzen da kontatze ekintza. Ipuina aldi oro aldatzen da. Kontalariak aldaera berriak ekarriko ditu narrazioetara, batzuetan nabarmenak, bestetan sumatu ezinak ia; baina kontaldi bakoitza ezberdina izango da.

Dena dela, kontalaritzak badauka bere laugarren pareta ere, segur aski antzerkiarena baino zailagoa hausteko, oraingoz bederen. Laugarren pareta hori ikusezintasunarena da. Ordizian edo Tolosan bizi ez den ipuinzale bati galdetzen badiogu zer iruditu zaion bi herri horietan bosgarren urtez antolatzen den Ahoz Aho nazioarteko ipuin jaialdia, segur aski erantzungo du, harrituta, ez zuela horren berri. Eta ez da harritzekoa; izan ere, hedabideetako kultur sailetan ipuin kontaketa jaialdiek ez baitute merezi lau lerro ziztrin. Euskal Herrian ospatzen diren ipuin jaialdien informazioak tinta sinpatikoarekin inprimatzen dira kultura orrialdeetan. Ipuin ikuskariak inexistentziara kondenatzen dira. Kontalaritza kontenporaneoaren proposamen artistikoak, horien gaineko gogoetak, helduentzako ikuskariak, laugarren pareta horren atzean ezkutatzen dira. Antzerkian bezala, hormatzar hori hautsi beharrean gaude, ipuin kontaketak bizirik dirauela jakin dadin. Baita gaur ospatzen den Nazioarteko Kontaketaren Egunean ere.