Goizeko bostetan Urdazuri ibaiak gaina hartu zuen Sarako zenbait auzotan. Seiak eta zazpiak artean uholdea Senperera ailegatu zen, eta herri erdialdea urez estali zuen; bertan izan ziren eragin latzenak. Zazpi eta erdietarako Azkaineko zubia ezin zen zeharkatu ura gainetik pasatzen baitzen. Urdazuri ibaiak itsasora bidean egiten duen ibilbideari jarraiki, goizeko hamarretarako, Donibane Lohizune eta Ziburu Azkainerekin lotzen dituzten bideak urak hartuak zituen. Nafarroan, berriz, Elizondon, Etxalarren, Zugarramurdin, Urdazurin eta Sunbillan izan zuen eragin handien urak. Bi metro eta erdira arte ailegatu zen ur maila zenbait tokitan; Senperen, Etxalarren eta Saran, esaterako.

Irudi ikusgarri asko utzi zituen atzoko egunak Urdazuri ibaiaren ibarretan eta Nafarroako mendietan barrena. Etxeak urak estaliak, itsasontziak herrietako kaleetan zehar eta batez ere jendarmeen helikopteroak autoen gainetik eta zuhaitzetatik ur artean bakartuta gelditutako jendea biltzen. Helikoptero bitarteko salbamenduak batez ere Senperen eta Azkainen izan ziren; azken herri horretan 16 pertsona atera zituzten onik suhiltzaileek. Askotan auzokoen laguntza nahitaezkoa izan zen pertsona batzuk uretik urruntzeko.

Laguntasun eta elkartasun egintza ugari ikusi ahal izan zen herrietako biztanleen artean. «Gaur salbatu ditugu emazteki zahar bat, bost ardi eta bildots bat», adierazi zuen Azkaineko Panpi Telletxeak. Ura etxearen atarira nola ailegatzen zen begiratzen ari zirela, gertatutakoa horrela kontatu zuen Azkaineko gazteak: «Oso denbora gutxian ura asko igotzen ari zela ikusi dugu, eta auzoko ardiak uretan preso gelditzen ari ziren; orduan askatzera joan gara. Gero pentsatu dugu badagoela emazteki zahar bat auzoan ezin dena bakarrik mugitu, bere etxera joan gara eta denen artean leihotik atera dugu. Herritarren artean elkartasuna ikusi da eta kezka franko ezagunak ongi ziren jakiteko».

Herriaren erdialdean gertatzen zen hori, baina Azkaine eta Donibane Lohizune artean ibaiaren ondoan bizi den neska gazte batek elkartasuna eman beharrean jaso behar izan zuela adierazi zuen: «Gure etxea suntsitua dago; ura barruraino sartu da; altzari guztiak, argazki guztiak suntsitu dira. Autoak salbatu ahal izan ditugu baina etxean zegoena ez. Urak gainezka egin duen bitartean auzoko baten etxean egon gara. Ez zegoen argindarrik; baina, behintzat, ez zen ura sartzen».

Joseba Davant Senpereko Amotz auzoan bizi da, eta atzo goizean lanera abiatzen zela, bide guztiak itxiak aurkitu zituen. «Ezin nintzen Amotzetik atera. Senpere eta Erburu arteko bideak itxiak ziren», esan zuen. Hori ikusirik, inguruko auzokide ezagunen etxeetara joan zen, eta, gehien kaltetutako etxeetan laguntzen aritu zen egun osoan. Bera bezala beste hainbat herritar horretan aritu ziren. «Etxe guztietan jendea bazegoen. Gehienbat lohia kentzen eta altzariak ateratzen aritu gara», argitu zuen.

Herrian sartzeko bide gehienak guztiz blokeatuak zirela-eta, auzoz auzo antolatzen aritu ziren senpertarrak etxe kaltetuenetan laguntzeko. Joseba Amotz auzoan egon zen bereziki. «Ezin ginen inora joan, beraz, gure artean aritu gara laguntzen. Halere, Amotz ez da auzo ukituena izan. Urgurin askoz arazo gehiago izan dute», nabarmendu zuen.

Auzolana nabarmentzekoa izan zen Zugarramurdin ere. Urak sarrerako zubiak puskatu zituen eta bide nagusia itxia egon zen zenbait orduz. Arazoari aurre egiteko herriko jendea elkarrekin aritu zen jo eta ke. «Gau guztia aritu da trumoika, eta argitzean, 5.30 edo 6.00ak aldean, ekaitz ikaragarria izan da. Maldan gaudenez, ura fite pasatu da; bidean zubiak eta leizeetako pasabideak puskatu ditu. Herri osoa ari gara lanean, makina eta pala batzuk bazirela aprobetxatuta. Ez da jende faltarik izan, eta mantso-mantso konponduko da egoera», adierazi zion GARAri Jesus Agirre alkateak, herritarrekin batean gau eta egun kalteak konpontzen aritu zenak.

Izan ere, herria mendi kaskoan dago, eta dena lohiz zikindu zen. Auzo eta bordetara joaten diren bidexka batzuk itxi behar izan zituzten, lurra eta zuhaitzak erori zirelako. «Etxeetara sartu eta atera egin da ura, azkar pasatu baita. Gure beheitikoak ari dira gaizki pasatzen, Sarakoak, han gelditu baita hemendik joandako ura», kontatu zuen Agirrek. Euria goizeko zazpietan gelditu zela jakinarazi zuen: «Beharrik! Bertzenaz ez dakit zer pasatuko zen!». Ez dugu egundaino horrelakorik ezagutu: «83an egin zuen berdintsua, baina ez gaur bezainbestekoa».

1983ko uholdeak gogoan

Joseba Davant senpertarrak ezagutu ez bazuen ere, senpertar gehienak uholde hauek 1983an izandakoekin konparatzen aritu zirela esan zuen. «Urak auto asko hartu zituen. Amotzeko erromatar zubia urak eraman zuen. Auzoko laborari baten berrogei bat ardi uholdeak hartu ditu», jarraitu zuen. Urdazuri ibaian behiak, zaldiak, autoak eta gasolina upelak ikusi zituzten herritarrek atzo goizean esnatu zirenean. Urak lurrak utzi eta ibaiaren bidea hartu zuenean, paisaia oraindik tristagarriagoa zen zelaietako hesien kontra eta soroetan ardi gorpuak nonahi ikus baitzitezkeen.

Senpereko auzapez Christine Bessonartek 1983ko uholdeetan bezainbeste kalte izan zela nabarmendu zuen. Etxalarren ere horrelakorik inoiz ikusi gabe ziren; 1983an uholdeak izan baziren ere, atzokoak bezain handiak inondik ere ez zirela izan zioten herrian.

Bessonartek eta Azkaineko auzapez Jean Louis Laduchek Prefekturak inolako alarmarik piztu ez zuela salatu zuten. Bestalde, Senpereko auzapezak nabarmendu zuen uholdeak bazirela herriko suhiltzaileek jakinarazi ziotela.

Nafarroako biztanleek, berriz, erreken egoerak atzoko uholdeetan eragin handia izan zuela salatu dute. Izan ere, Confederacion de Aguas del Norteren agintepean daude erreka horiek, eta bazterrak garbitzea debekatzen du konfederazioak. Horiek hala, errekara erortzen diren zuhaitzak, adarrak eta gainerako hondakinak pilatu eta urtegi txikiak egiten dira.

Euri gehiegi egiten duenean gertatu ohi den bezala, kolperik latzena Senperek hartu zuen. Uholdeen eragina ekiditeko herrian eraikitzen ari diren urtegiaren lanek izan duten atzerapena domaia zela adierazi zuen herriko auzapezak.

Euri jasa izugarriak

Nafarroa aldean euriak zakarren goizeko bostetan bota zuen, baina ekaitz gogorrak zazpiak arte iraun zuela adierazi dute biztanleek. Jean Marc Bontout Biarrizko Meteo France-ko ordezkariak Senperen eta inguruetan izandako eurite azkarrak bertatik pasatutako hodei meta batekin lotu zituen. Hala, Lapurdin eta Nafarroa Beherean ekaitza sumatu bazuten ere, kalte handienak Senpere, Sara, Azkaine eta Ainhoa herrietan izan ziren. «Zenbat ur erori den zenbatzeko tresnarik ez daukagu Senperen, baina inguruetan izandakoa ikusiz, gure irudiko, kopurua 50 ml-koa izan da metro karratuko», adierazi zuen.

Meteo Francek bezperan alerta laranja zabaldu zuen laguntza zerbitzuak alertan izateko. Baina uste baino euri gehiago izan zela aitortu zuen Bontoutek. Ekaitza gaueko hamaiketan hasi zen eta goizeko biak arte iraun zuen; ur gehiena gaueko hamaikak eta gauerdi artean erori zen. «Bagenekien azkarra izango zela, baina ez genuen espero hain gogorra izango zenik. 30 mm aurrez ikusiak genituen. Hori jadanik maila oso gora da. Horrelako ekaitzak direlarik oso zaila da prebisio zehatzak egitea», argitu zuen meteorologoak. Bart gauean bertan mota bereko ekaitzak izateko irriskua dagoela azaldu zuen. «Alerta berriz piztu dugu. Eta horrela jarraituko du igandera arte. Astelehenerako, euria aurrez ikusia bada ere, ez da maila berekoa izango», bukatu zuen.

Gaueko ekaitzari dagokionez, Senpereko Amets Butronek gertatutakoa «harrigarritzat» jo zuen. «Harrigarria zen, tximista eta trumoiak denbora berean kolpeka entzuten genituen etengabe; gerla bat zegoela zidurien», esan zuen. Atzo goizean, berriz, eguna argitzerakoan argindarrik gabe zegoen etxea. Izan ere, Senpereko eta Azkaineko herrietan 930 bezero argindarrik gabe gelditu zirela adierazi zuen EDFk.

Edateko urik gabe ere gelditu dira Urdazuriren ibarreko biztanleak. Ura hartzeko estazioa eta ur-arazketa zentroa ur azpian gelditu ziren atzo, eta, ondorioz, ura kutsatu zen. Ura botiletan banatu zuen Baionako Prefekturak.