Azken urteotan etengabean gora egin duen mugimendua da hip hopa. Erritmo kaletarrekin identifikatzen den hip hopa musika baino harago doan eszena anitz baten adar bat da, graffitigileak edota break dantzariak biltzen dituen joera baten soinu banda. Rock musika nagusi den gure paraje hauetan, toki egiten ari den musika era da. Talde askok gainera, euskara dute hizkuntza nagusia.

Euskal hip hoparen lehen arrastoak duela hamarkada pare bat M-ak edota Negu Gorriak taldeek egin zituzten keinuetan antzeman genituen, batez ere, Public Enemy bezalako taldeen eraginez. Aurretik saiakera batzuk izan baziren ere, Selektah Kolektiboaren sorrerak lehen mugarri garrantzitsua ezarri zuen, zuzenekoetan platerak eta scrachak erabiltzen hastean. 2000. urte inguruan sortu zen egitasmoak bidean iraupen luzeko bi disko eta zuzeneko emanaldi piloa utzi zituen, taldea 2005ean desegin zen arte.

Garai hartaraino gurean nahiko ezezaguna zen mugimendu bat erakustearekin batera, musika sortzeko baxu, bateria eta gitarraz gain, beste musika tresna batzuk ere bazirela aldarrikatu zuen, eta hip hop musika ere salaketak eta aldarrikapenak egiteko tresna egokia zela plazaratu. Harresiak hautsi behar izan zituen Selektah Kolektiboak, errima eta erritmo bakoitzean. Gaur egungo egoera bestelakoa da, ordea.

Errima eta erritmoak

Info7 irratiaren ekimenez, Euskal Rap Taldeen Topaketak izango dira bihar Hernanin. Bost egitasmok hartuko dute taula gaina, nahiz eta gehiago ere izan zitezkeen, euskal hip-hoparen gaur egungo egoera askoz ere zabalagoa baita. Lapurdiko MAK, Bizkaiko Norte Apache, Arabako Indarrap, Nafarroako Goienetxe Anaiak eta Gipuzkoako %100 Gourmet taldeek osatuko dute afixa. Horiek guztiek ezaugarri komun bat dute: euskararen presentzia nabaria da euren kantuetan, erabatekoa izan, edo kantu batzuetakoa izan. Etengabean handitzen ari den eszena baten adierazle izango dira bost taldeak. Parte-hartzaileen artean beteranoenak dira MAK egitasmoko kideak (Musika Armatu Komandoa egun, Mikrofon Addikt Klan urteak atzera). Iraupen luzeko hiru disko argitaratu dituzte, eta zuzeneko emanaldietarako formatu ezberdinak erabili izan dituzte azken urte hauetan guztietan. Taldean egituraketak izan eta gero, egun Jon eta DJ Alf-ek osatzen dute MAK egitasmoa.

%100 Gourmet egitasmoa, bestalde, Donostia aldetik dator. Taldea baino gehiago, hip-hop musika maite dutenen bilgune edo topagunea da egitasmoa hau. Talde egitura finko bat baino gehiago, unean uneko topaketak egiten dituzte, eta emanaldi bakoitza ezberdin eta kilikagarri bilakatzend dute horrela. Grabaketak eta zuzeneko emanaldiak tartekatu izan dituzte taldea martxan dabilen bost urteetan.

Goienetxe Anaiak izen bitxiaren azpian, Ultzama bailarako hiru musikari batzen dira: DJ Biguria, Mr Fru eta ZKH. Hip hopa eta rapa musika kaletarraren adierazpidetzat hartua izan da beti, hortaz, bitxia da zinez, taldekide hauek jatorriz landa eremukoak direla jakitea. 2010, urtean argitaratu zuten lehen grabaketa, «Heriotz artio» izeneko autoekoizpena. Nafarroatik Arabarako bidea eginez, Indarrap izeneko taldea topatuko dugu Gasteizen.

Euskal Herrian egindako hip hopean bide luzea duten zenbait musikari batu dira egitasmo honetan, tartean Fat Fish izeneko abeslari ezaguna. Gaztelaniaz eta euskaraz jarduten dute, eta «Sin perder el norte» izeneko diskoan bildu dute orain arteko lana.

Azkenik, Norte Apache taularatuko da Hernanin. "Hesiaren beste aldean" (MusikHerria) lana dute aurkezpen txartela, eta Euskal Herriko hip hop musika egitasmo guztien artean zuzeneko gehien eskaintzen dituztenak dira. Euskal Herrian ez ezik, Parisen eta Madrilen ere eskaini dituzte emanaldiak.