Arriaga antzokiko zuzendari artistiko Emilio Sagik lagunduta egin zen atzo «Soinujolearen semea» antzezlana aurkezteko ekitaldia Bilbon, soinua joz Iñaki Salvadorrek girotua. Ondoren obraren egile Bernardo Atxagak, antzezlanaren zuzendaritzaz arduratu den Fernando Bernuesek eta testuaren egokitzapena apailatu duen Patxo Telleriak hartu zuten berba, eta bihar euskaraz eta etzi gaztelaniaz estreinatuko den lanaren berri eman.

«`Soinujolearen semea' gure herriaren ADN sozial, politiko eta emozionala daraman nobela da, 50eko hamarkadatik orain gutxiraino», adierazi zuen Bernues zuzendariak, eta lana eszenaratuta «guk geuk hartzen dugu gurea munduari kontatzeko iniziatiba» gehitu.

Nobela oholtzarako moldatzeko erronka Arriagako programazio arduradun Andoni Olivaresek luzatu ei zion Bernuesi, eta honek Patxo Telleriari deitu zion atoan. Azken honek, testuaren egokitzaileak, «erokeriatzat» hartu zuen ideia, «arrazoi askorengatik. Batetik, egilea klasiko bat dugulako, Atxaga bera. Bestetik oso lan luzea delako, pertsonaia, leku eta egoera asko gordetzen ditu-eta», antzezlanean ordu eta erdiko «starlux» batean trinkotu behar izan dutena. «Nobelak badu hezurdura bat eta horren gainean eraiki dugu antzezlana», azaldu zuen Telleriak; «akzioaren egituran begia jarriz, bide bera egiten du egokitzapenak». Gainontzean, «eta min handiz, agur esan behar izan diegu pertsonaia eta egoera askori», istorioaren mesedetan egindako laburpen ariketa edo ukatze prozesu baten bitartez.

Atxagaren izen bereko lanaren antzerkirako egokitzapenak Daviden eta Josebaren istorioa kontatzen du. Txikitako lagunak dira, eta frankismoaren kontrako borrokak liluratuta, hasiberria den ETAn sartzea erabakitzen dute 70eko hamarkadaren hasieran. Ezkutuko borrokaldiak, erbestea, desilusioa, erakundea uztea eta taldeari egindako traizioa etorriko dira gero; handik hogeita hamar urtera, Davidek Kaliforniako bere etxaldean hiltzear dela, Josebaren bisita jasotzen duen arte, iraganeko kontuak argitzeko asmotan.

Antzerkiaren zordun

«Gure buruaz besteei zerbait esateko oinarrizkoa da antzerkia» esan zuen, bere aldetik, Bernardo Atxagak; «beste genero guztiak antzerkiaren zordun dira». Gauzak honela, edozein nobela bihur daiteke antzezlan asteasuarraren ustez -Telleriak «batzuk beste batzuk baino gehiago» zehaztu arren-. Oinarrira egindako bidaia honetan beste bat ere aipatu zuen gipuzkoarrak, pertsonalagoa, «ni hemen hasi nintzen-eta idazten, Arriagan, eta antzerkia». Beraz, orain arte inoiz aitortu gabea omen zuen arren behin bertan antzezle lana ere egin zuen Atxagarentzat esanahi berezia du atzo aurkeztutako egitasmoak. Horregatik guztiarengatik eta «entseguak ikusi ostean lan ona egin duten inpresioarekin» itzultzen zelako etxera, «pozik» zen atzo «Soinujolearen semea» taula gainerako bidean ikusteaz. «Garai apokaliptiko hauetan ere posible dira horrelako egitasmoak».

Atxaga idazle unibertsaltzat hartu eta asteasuarrari laudorioak bota ostean, Emilio Sagik «ikuskizun handi» izendatu zuen Arriagako denboraldi berria irekiko duen antzezlana, eta EAEko hiru antzoki nagusien artean lehen aldiz egindako elkarlanaren emaitza zela azpimarratu zuen: «Hasiera garrantzitsua da herriaren alde egiteko».

Madrilera ere

Antzezlanaren zuzendari Bernuesek ere, Sagiren bidetik, gure arte eszenikoentzako «egun zirraragarritzat» jo zuen atzokoa, elkarlanerako esparru publiko -eta ez soilik instituzional- berriak sortzen zirelako Bilboko Arriagak, Donostiako Victoria Eugeniak eta Gasteizko Principal antzokiek osatu duten Antz3rkiz egitasmoa eta 2012 Fundazioaren arteko konpromisoarekin, «sorkuntza aldetik gure herria izan daitekeenari dimentsioa emateko gai izan daitekeena». Etorkizunean ere elkarlanak egitasmo berriak ahalbidetzea opa zuen. Gainera, aipatutako antzokietan ez ezik, Madrilgo Valle-Inclanen ere agertuko dute antzezlana, hamazortzi urtetan euskal lan bat jaso ez duen Centro Dramatico Nacional delakoan.

Tanttaka konpainiaren «Soinujolearen semea» antzezlanak talde artistiko aipagarria du, musika konposatu duen Iñaki Salvador maisuarengandik hasi -antzezpenetan berak joko du zuzen-zuzenean, «akordeoi biluziz»- eta eszenografia apaindu duen Jose Ibarrolaraino (argiztapena Xabier Lozanoren lana da eta jantziak Ana Turrillasek josi ditu).

Atxagaren parte hartzeaz, «egon gabe egon nahi izan du, iradokitzailea izan da muga jartzaile baino gehiago» eskertu zuen Bernuesek, eta idazleak bere aldetik, «beti izan dut jarrera bera beste diziplinekin, zuhurra naiz -onartu zuen-, gidariari gidatzen utzi behar zaio».

Antzezleei dagokienez, luzea da zerrenda: Aitor Beltran (soinujolearen semea gaztetan), Joseba Apaolaza (soinujolearen semea heldutan), Vito Rogado (Mary Ann gaztetan), Anke Moll (Mary Ann heldutan), Iñaki Rikarte (Joseba gaztetan), Patxo Telleria (Joseba heldutan), Mikel Losada (Agustin), Asier Hernandez (Lubis), Amancay Gaztañaga (Teresa), David Pinilla (Angel), Mireia Gabilondo (Carmen) eta Iñaki Salvador (soinujolea), gehi Mattin Apaolaza (David umetan) eta Mikel Telleria (Joseba umetan) haurrak.