Cuatro listas para renovar la Cámara Agraria de Pau
Junto a los agricultores del Estado francés, los vascos elegirán, a partir de hoy, sus representantes en la Cámara de Agricultura de Pau. Unas elecciones que revisten especial importancia sobre todo a la hora de medir los apoyos de cada sindicato y, por ende, del tipo de agricultura que propugnan.
BAIONA
A partir de hoy y hasta el 31 de este mes, los
agricultores del Estado francés elegirán a sus representantes en las cámaras de
Agricultura. Los agricultores de Zuberoa, Nafarroa Beherea y Lapurdi tendrán
ocasión, pues, de elegir a los suyos en la Cámara de Pau. A nivel departamental,
cuatro sindicatos agrarios han presentado candidaturas: Coordinación rural,
Confederación Paysanne de Bearn, «Bihar ere laborari» del sindicato ELB (Euskal
Laborarien Batasuna) y el sindicato FDSEA (JA) (Federación Departamental de
Sindicatos de Explotaciones Agrícolas junto con Jóvenes Agricultores).
Como viene siendo habitual estos últimos años, la
principal pugna por los escaños se centrará en estos dos últimos. La FDSEA es el
sindicato mayoritario en el Estado y también en el Departamento de los Pirineos
Atlánticos. No así en Nafarroa Beherea, Zuberoa y Lapurdi dondelos candidatos de
ELB obtuvieron las pasadas elecciones, celebradas en 2001, el 51% de los votos,
lo que a nivel del departamento supuso un 24%.
Los dos sindicatos llevan ya varias semanas haciendo
campaña y presentando sus respectivas candidaturas y programas. Mixel
Berhokoirigoin, presidente de Euskal Herriko Laborantza Ganbera, encabeza la de
ELB y otro vasco, Jean-Michel Anxolabéhère, la de FDSEA(JA).
Coincidencia programática
Resulta curiosa la coincidencia programática de
las dos organizaciones sindicales, cuando menos en el plano discursivo, ya que
los proyectos agrícolas que ambos sindicatos fomentan son bien distintos e,
incluso, contrapuestos.
Los dos propugnan el impulso de iniciativas que permitan
aumentar el valor añadido de las producciones locales, así como medidas para
contrarrestar el incesante incremento de la especulación sobre el suelo rural
que supone un obstáculo cada vez mayor para el mantenimiento e instalación de
nuevos agricultores. También se muestran preocupados por la transmisión de las
explotaciones, máxime cuando gran número de agricultores se jubilarán en los
próximos años, con el consiguiente problema de la continuidad de las
explotaciones, especialmente de las pequeñas.
Diez colegios
El sistema de elección es un tanto complicado.
Hay diez colegios donde están integrados los diferentes sectores relacionados
con la agricultura y que podrían dividirse en dos categorías: los electores que
votan a título individual (responsables de explotaciones, propietarios,
empleados, antiguos agricultores y prejubilados), y aquellos que lo hacen en
representación de agrupaciones profesionales (cooperativas, cajas de crédito
agrícola, cajas de mutualidad social agrícola y seguros-mutuas, organizaciones
sindicales).
Es el primer colegio el que más influencia tiene en los
resultados, ya que es el que más número de votantes comprende y, en
consecuencia, a quien más escaños corresponde, 21 en concreto.
Además, el modo de recuento, muy parecido al de las
elecciones locales, favorece la representatividad de la primera fuerza porque el
número de electos se calcula por un sistema mixto. Una parte de los escaños se
adjudica por mayoría y otra, por representación proporcional a la media más
alta, es decir, que la lista más votada se hace con el 51% de los escaños y
entra en el reparto proporcional del resto.
En cambio, para el resto de colegios, el escrutinio se
efectúa por lista mayoritaria, es decir, los candidatos más votados son los que
consiguen los escaños que les corresponden.
El modo de votación ha generado polémica. Hasta el 2001
los agricultores depositaban su voto directamente en las urnas situadas en sus
respectivos municipios. Ese año, por primera vez, se dio opción a votar también
por correo aunque se mantuvo un día concreto para el voto directo en urna. El
recuento se realizó por cantones.
Ahora se votará únicamente por correo durante los
próximos diez días y el recuento será global, es decir, los resultados se
computarán a nivel departamental. Tanto ELB como la Confederación Paysanne de
Bearn han mostrado su total desacuerdo con este método. De hecho, en octubre
pasado solici- taron, en vano, al prefecto que los votos emitidos fueran
contabilizados por cantones para que cada candidatura pudiese conocer y evaluar
sus respectivos apoyos y, en su caso, adecuar sus políticas de actuación para
los próximos años.
La CGT espera repetir o superar los resultados de 2001
La sección agrícola del sindicato CGT espera, cuando menos, obtener los tres escaños que logró por primera vez en las anteriores elecciones en el colegio de trabajadores de explotaciones agrícolas, rompiendo así el monopolio que hasta entonces tenía la CFDT. Esta primera experiencia ha sido calificada de «muy interesante» por la CGT, ya que le ha permitido conocer el funcionamiento y los entresijos de la Cámara agraria de Pau «a pesar de lo amarrada que está por la FDSEA» según ha manifestado Marc Hirigoyen, secretario de la CGT de Zuberoa. Además, espera estrenarse en el colegio de trabajadores de agrupaciones profesionales agrícolas consiguiendo un escaño. Alain Orduna será quien encabece de nuevo la lista de la CGT. -
«Pauen lan egingo ez duten arren, gure ordezkariek ez dute dimitituko»
Michel BERHOKOIRIGOIN |
ELBren hautagaia. Laborari Gamarten
Laborariekin egindako laborantza oinarri hartuta, kanpainari ekin diote. Euskal Herriak nekazaritza sistema berezkoa behar duela berretsi du. EHLGko lehendakari zara eta, aldi berean,
Paueko Ganberarako hautagai. Bateragarriak al dira bi funtzioak? Kontraesankorra iruditu dezake, departamenduko Ganbera aitortzen ez dugun arren, bertako bozetara aurkezteak. Baina ELBk egindako aukera ulertzeko, kontuan izan behar da hauteskunde hauek Ganbera kudeatuko duten ordezkariak hautatzeko egiten direla, baita sindikatuen indarrak neurtzeko ere, nekazaritzako lan-talde guztiak indar horren arabera osatzen baitira. ELBk hiru arrazoirengatik aurkeztea deliberatu du: alde batetik, ordezkariak izateko lan-taldeetan (SAFER, gazteen instalazioa, primak...); bestetik, guk nahi dugun esparruan egiten ez badira ere, emaitzak erreferentziatzat hartzen ditugulako EHLGren laborarien kolegioa osatzeko; eta, hirugarrenik, inoiz Pauen Euskal Herriko Ganberaren instituzionalizazio ofizialaren eztabaida berriro planteatzen bada, gure ordezkariak hautetsi izaera osoarekin bertan izatea nahi dugulako. Halere, ez dute Paueko Ganberan lan eginen, EHLGn baizik, baina ez dute dimisiorik emango eta hautetsi estatutua atxikiko dute. Zeintzuk dira zuen programaren ardatz
nagusiak? «Bihar ere laborari» gure leloak jasotzen duen bezala, argi utzi nahi dugu guk nahi dugun laborantza herritarra, iraunkorra, laborariekin egindakoa dela, eta ez gero eta nekazari gutxiago izango duen laborantza eredu industriala. Oinarri hori hiru ardatzetan landuko dugu: lehena, ekoiztea, hau da, behar den kantitatean kalitatezko produktu osasuntsuak ekoiztea. Hor sartuko litzateke, esaterako, ekoizteko eskubideen bidezko banaketa. Bigarrenik, ingurumena zain- tzea. Gure bazterrak zaintzea ez soilik ekologiaren aldetik, baizik eta paisajea eta antzinako lan-moldeak eta jakintza ere zaintzea, betiere bitarteko modernoekin uztartuz. Azkenik, etxaldeak transmititzea etxeko seme-alabei edo kanpotik helduko direnei. Guretzat begi-bistakoa da globalizazioaren sistema honetan Euskal Herrian gure lekua atxiki nahi badugu, gure arau propioen arabera jardutera eta gauzak beste tokietan egiten ez diren bezala egitera behartuak gaudela. Beste hainbat lekutan egiten dutena imitatzen badugu, hau da, industrialki beste munduko edozein lekutan bezala ekoizten badugu, munduko prezio apalak izango ditugu eta horrekin ez dugu aterabiderik izango. Kontaketa moduak ez du emaitzak
kantonamenduz ezagutzeko aukerarik emanen. Emaitzok ezagutzeko beste sistemaren
bat abiatuko al duzue? Emaitzak kantonamenduka ezagutzeak interesa du sindikatuek egindako borrokek edo landutako arazoek izan duten harrera neurtzeko. Baina bada beste arrazoi bat kontaketa horrela eskatzeko: Euskal Herriko emaitzak ofizialki ezagutzea. Duela sei urte ofizialki prefetak berak eman zituen, eta oraingoan hori ez bideratzea atzerapen handia da guretzat. Hauteskunde hauetan Estatu osoan departamenduka kontatuko dira, baina badaude moduak ezagutzeko, eta horiek proposatu dizkiogu prefetari. Nahikeria baldin bada, posible da identifikatzea Euskal Herrikoak eta Biarnokoak; adibidez, bozkatzeko karta-azaletan bereizgarri bat ezarrita, baina borondaterik ez dagoela uste dugu. Parte-hartze handia izango al da
hauteskundeotan? Normalean horrela izaten da. 2001ean euskal laborarien %68k bozkatu zuten, eta Biarnon, %53k. Beste ofizioetako bozekin konparatuta, nekazaritzan parte-hartze handia izan ohi da eta oraingoan ere horrela izatea espero dugu. - M. A.
«Laborantza gauzak departamenduka egiten dira eta horrela aurkeztu gara»
Jean-Michel ANXOLABEHERE | FDSEAren
hautagaia. Laborari Baigorrin
Laborariak laguntzea, bere ofizioaz harro sentiaraztea
eta etxaldea zaintzea eta atxikitzea dira, besteren artean, FDSEAren arrangurak.
Horretarako, departamendurako proiektua prest du.
FDSEAk euskal laborari bat
zerrendaburu jartzen duen lehen aldia da. Nahita egindako hautua al da?
Egia da; lehen aldia da. FDSEAn bada euskal
sekzio bat, eta indar handia egin dugu hauteskunde hauetan zerrendaburua
euskalduna izan dadin. Erantzukizuneko postuak aldizkatu behar direla uste
genuen, eta oraingoan ez da biarnesa izan.
Zein dira zuen programaren
ardatz nagusiak?
Iaz nekazaritza sektoreko hainbat eragilerekin
landu genuen Departamenduko laborantzaren proiektuan oinarritzen da gure
programa. Hiru lerro nagusi ditu:lehenik, laborariak segitzea eta laguntzea, hau
da, laborariak bere lanetik eta bere lanean ondo bizi daitezen, lan-baldintzak
hobetzea, eta horretarako produktuak prezio onean saldu behar dira. Bestalde,
diru-laguntzak izateko desmartxetan eta hartu beharreko neurrietan laguntzea
beharrezkoa da, dokumentazio eta administrazio tramiteak oso astunak baitira.
Gizarteko beste esparruetan laborariaren eginki- zuna ezagutaraztea da bigarren
lerroa. Oro har, laborantza oso gutxi ezagutzen du jendeak, eta inportantea da
ohartaraztea lurra eta mendia, guretzat, lan-tresna direla eta errespetaraztea.
Elkar ezagutzea oso inportantea da horretarako. Hirugarrenik, laborariek bere
buruaz harro senti daitezen lortu behar da. Horretarako ere komunikazioa egin
behar da. Bizimodua era duinean aurrera ateratzea biziki inportantea da, baina
beste balio batzuk ere kontuan hartu behar dira. Familian bertan, esate
baterako, belaunaldi guztiak arduratu behar dira etxaldea zaintzeaz, ondarea
atxikitzeko eta ondorengoek bizimoldea bertan ukan dezaten.
Emakume laborari gutxi daude
zuen zerrendan...
Horrela gertatu da baina ez dugu hori bilatu. Gu
urte guztian ari gara lanean, eta maleruski laborantza, etxaldetik kanpo,
gehienbat gizonei lotua den lana da, eta logika horretan, erantzukizunak dauden
leku gehienetan ere gizonak dira. Badira beste esparru batzuk, (mutuak,
seguruak...) emakume gehiago dagoena.
Zer pentsatzen duzu kontaketa
moduaz?
FNSEAk (naziorako gure Federazioak) ere eskatu
zuen emaitzak kantonamenduka konta ditzatela, baina Nekazaritza Ministerioak ez
zuen onartu. Departamendu guztietan laborantzari dagozkion hautuak
departamenduka egiten dira. Legeak horrela egin behar direla esaten du. Zinez,
gure xedea baldin bada laborarientzako lanean jardutea, ondoko urteetan lan
egingo den moldean plantatu behar dugu. Beraz, gauzak departamendurako egiten
badira, bozetan ere horrela aurkeztu behar dela uste dugu. Alor horretan, ELBri
kritika bat egiten diogu. Sindikatu hori Euskal Herrikoa da baina gero, bere
mezuak gorago helarazi nahi dituelarik, Estatuan Confederation Paysanneri lotzen
zaio. Bakoitzak bere zerrendak aurkeztu ditu, lehenak Euskal Herrikoa, eta
besteak Biarnokoa. Gure ustez, ELBren arrangura balitz bakarrik laborariak
sostengatzea, biek zerrenda bakar bat osatu beharko lukete eta aukera gehiago
izango lituzkete bozak irabazteko. Baina ohartzen gara ez dutela hor sartu nahi;
bere berezitasuna finkatu nahi dute, eta ezin dira nahasi politika eta ofizio
bati begira egin beharreko lana. Kontaketari dagokionez, kantonamenduka egitea
nahiago genuke baina gure arrangurrak eta xedeak berberak dira bozak
kantonamenduka edo departamenduka kontatu.-
|
