«Behin eta berriz zuhurtzia hitza aipatzen zidan»

BEGOÑA ARRONDO | Karlos Apeztegiaren neska-laguna

«Senide batzuen artean hitz egiten egon nintzen albistearen inguruan bidaian, eta itxaropena, edo, beno, zirrikitu txiki bat zabalik balego bezalako sentsazioa zegoen. Baina, jende guztiak zera esaten bukatzen du: ‘zirrikitu bat bai, baina ikusiko dugu’. Hala ere, espetxeetan egoera ez da aldatu, batere ez. Baina, hala ere, zirrikitu txiki bat irekiko balitz bezala izan da; itxaropena bai, baina oinak lurrean izanda. Eta espetxean, haiek gehien galdetzen zutena zen ea jendeak kalean zer esaten zuen. Haien kezka zen kalean sekulako ilusioa edukiko bagenu bezala, eta hau egina dagoelako sentsazioa ote zegoen... Eta nik esan nion nire inguruan, behintzat, ez zela hori nagusi. Nire inguruan behintzat gertatzen diren gauza edo pausoen arabera ikusten joango garela zioten. Ez dago gehiegizko euforiarik. Eta nik galdetu nion ea eurek zer moduz hartu zuten berria, eta horrelako zerbait espero zitekeela erantzun zidan. Espero, gehien bat entzuten ziren gauzengatik-edo, noizbait iritsiko zela. Baina, besterik gabe. Behin eta berriz ‘zuhurtzia’ hitza aipatzen zidan. Nik uste, aspaldian ez nekiela zer zen, baina azkenaldi honetan... Eta gero esaten zutena zen honaino iritsi bagara ezker abertzalearen borrokagatik izan dela, eta orain mugitu egin behar dela hau guztia, kristoren lana daukagula aurretik egiteko».

---

«Bautista se lo ha tomado con mucha calma y prudencia»

JOSE CAMPOS | Compañera de Bautista Barandalla

«Bautista [preso en la cárcel de Iruñea] está un poco a la expectativa y ha acogido la noticia con mucha prudencia. Se la comentó alguien de la cárcel, no recuerdo si fue otro preso o algún funcionario. Me aconsejó que no nos tomemos las cosas con demasiada euforia ya que las cosas serán muy largas y duras. Dice que lo debemos tomar con muchísima calma. Por lo demás, está bien en comparación con todo lo que nos tocó vivir, que casi era un ingreso diario. La enfermedad está ahí y no se va a curar, pero él procura tomárselo lo mejor posible. No se resiste a nada y es muy peleón. Como familiar, lo que más escuché en la asamblea de Etxerat del domingo fue el deseo de que esta situación se note en las cárceles. Hace meses que vienen apretando el acelerador. Una de las palabras que más escuché durante el viaje en autobús a Biarritz y allí mismo fue ‘acercamiento’».

---

«Jakin-min handia eta galdera andana zuen egiteko»

TXOTXE ANDUEZA | Joseba Kortazar presoaren laguna

«Larunbat goizaldean, 4.00ak aldera atera ginen Gasteiztik lagun bat eta biok. Joseba Kortazar euskal presoarekin bisita genuen Salon de Provence espetxean. Marsellatik 25 bat kilometrora dago espetxe hori. Bidaia oso luzea eta garestia denez, lagunen artean elkartzen saiatzen gara. Kartzelaraino iristeko dauden komunikazioak oso txarrak direnez, autoz joan behar izaten dugu. Bidaiak 200 eurotik gora balio du, ezinezkoa da gutxiago ordaintzea. Beno, 14.30ean genuen bisita Josebarekin, eta kartzelak hala nahi izan zuelako bi orduko bisita izan genuen. Espetxeko zuzendaritzak erabakitzen du noiz uzten duen bisita bikoitza egiten, norma-lean hilean behin izaten da. Guri utzi zigun, baina bere emazteari ez. Josebak galdera andana zuen egiteko. Txabo- loan zegoela jakin zuen ETAren erabakia. Hori asteazkenean izan zen, eta gu larunbatean joan ginenez, jakin-min handia eta galderak zituen egiteko, suposatuko duzunez. Nahiz eta albistea entzun, Euskal Herrian bizi den egoeraren berri zuzena eduki nahi zuen. Gobernuen eta alderdi politikoen aldetik zer nolako erantzunak egon diren, ea zein jarrera mota aurreikusten diren eta jendea horrelako erronka bati erantzu- teko prest ote dagoen jakin nahi zuen. Euskaldun bakarra da Provencen. Gainontzeko preso arruntek laster libre aterako dela esan zioten, haientzako preso politikoa baita. Espetxe berean dagoen Korsikako preso politiko batek komentatu zion orain «eurek jarraituko» dutela. Oro har, Josebak oso ondo baloratu du ETAk emandako urratsa, eta jakin-min handiarekin dago. Premia handia dago sufrimendu honekin amaitzeko».

---

«Bigarren su-eten bat, Estatuarena, behar dela esan dit»

JON  IJURKO | Eider Ijurkoren aita

«Joan den ostegunean eta astelehenean hitz egin nuen berekin telefonoz, lau minutu eta hogei segundoz. Ilusionatuta dago, baina burua argi. Haren hitzetan, aukera bat, krisketa bat ireki da. Orain, Gobernuaren aldetik zer nolako borondatea dagoen ikusi beharko dela uste du. Zoritxarrez, azken hilabetea oso gogorra izan da. Igor Anguloren gorpua aurkitu zuten egun berean haren eskutitz bat jaso zuten espetxean. Bigarren su-eten bat egon behar dela nabarmentzen du, hots, Estatuaren aldetik. Pauso gehiago eman behar direla, eta, horien artean, lehenena Euskal Preso Politikoen Kolektiboa aitortzea izan beharko litzatekeela dio, preso politiko diren heinean, parte hartzeko eskubidea baitute. Ekarpen handia egin dezaketela diote. Ez dute graziazko neurririk nahi, haien eskubideak osotasunean errespetatzea eta estatus politikoa aitortzea baizik. Gizartean esperantza eta konfiantza osoa jarria dute, parte aktiboa izan behar duela diote; hau da, jendea ezin dela begira edo eserita gelditu».

---

«Herria kalera irten behar da estatus politikoaren alde»

LURDES AZURMENDI | Ander Gerestaren ama

«Telefonoz hitz egin nuen berekin ostegunean, eta, beno, itxaropen pixka bat bai, baina zera askorik gabe. Nik ere horrela hartu dut erabakia, itxaropena bai, ea egia den konpontzeko bidean doala, baina ilusio gehiegi jarri gabe. Nahi bai, baina... aurreko saiakerak ikusita, zalantza eta kezka pixka batekin, zuhurtziarekin. Itxaropena ezin daiteke galdu inoiz, baina ez dakit, tentuz. Gainera, aurreko saiakera hain gertu izanda, eta guk une oso gogorrak pasatu genituen, agian horregatik... Azkene- koan koinatua garbitu zuten. Senideen artean poza nabaria da, itxaropena badago. Anderrek esan zidan lasai egoteko, luze joango dela, eta poliki-poliki pausoak emanez joan behar genuela eta hau ere pausu bat zela. Gainontzean esaten zidan espetxeko funtziona- rioek ere galdetzen dietela ea nola dihoan kontua. Gogoa denok daukagu gatazka konpontzeko, baina berak ere esaten zidan ez digutela ezer oparituko, eta landu egin behar dela orain bidea. Orain herria ere kalera irten behar da presoen estatus politikoaren eta parte hartzearen alde bultzada ematera, eta lan hori, gainera, kaletik egin beharra daukagu».

---

«Errealistak izan behar gara; hau ez da erraza izango»

AITOR VIRUMBRALES | Jugatx Dañobeitiaren mutil-laguna

«Espetxez aldatu berri dute, Puerto IIra, eta euren erregimena dela-eta ez daukate eskubiderik telebista eta irratirik edukitzeko. Preso sozial baten bitartez jakin zuten ekimen armatuen etenaldi iraunkorraren albistea, edozer egiteko hamabost pauso baino gehiago ez baititu ematen. Eta, beno, lehenengo erreakzioa poza izan zen. Eurak ere pozik agertu ziren, baina, hori bai, oinak lurrean jarrita, eta itxaron beharra dagoela orain, pixkanaka eta luzerako joango delako. Senideen artean ere jendeak oso ondo hartu du albistea, baina betiere oinak lurrean jarrita, luzera joko duelakoan. Egia da poza guztiontzat izan dela, baina agian gehien sofritzen dugunok lasaiago hartu dugu. Errealistak izan behar gara; hau ez baita erraza izango. Eurek ere guretzako animoak ematen zizkiguten, bidea luzea izango delako. Lasai jokatzeko eta lasai egoteko esaten zidan Jugatxek, hau aurrera joango dela, baina kontziente izan behar garela hau luzerako joango dela, eta ez egiteko itxaropen gehiegi».

---

«Confianza en los que han tomado esta decisión»

NEREA MORENO | Hermana de Julia Moreno

«Juli se enteró como se pudo enterar, sin mucha información, y cuando hablé con ella me preguntaba a ver cómo había sido todo. Como la llamada es muy reducida, pues le dije lo que pude. Y ella, pues sí que estaba con esperanza, como que si no es ahora cuándo va a ser. Pero por otro lado, preguntando a ver a qué precio será. Sobre todo, me decía que le dijera a la ama que mucha prudencia, tranquilidad, que va a ser muy largo y además que vamos a sufrir mucho y que nos lo tomemos con paciencia y con los pies en el suelo. Por otro lado, pese a la desinformación total que tenía, nos transmitía toda su confianza en los que han tomado esta decisión. Cuando conocimos nosotros la noticia, en el momento se te para el corazón, pero en el minuto siguiente empiezas a pensar en la visita del fin de semana, 1.200 kilómetros para arriba y 1.200 kilómetros para abajo, el siguiente fin de semana lo mismo... A mí, a día de hoy, la vida no me ha cambiado nada. Desde luego, igual que mi hermana, confianza total en quienes han tomado esta decisión, pero sin ninguna confianza en el Gobierno español y en el francés, ni en el de Gasteiz. Pero bueno, con mucha tranquilidad. Ahora mismo lo único que tenemos son las visitas semanales y las llamadas. Llevamos tantos años sufriendo, sin ver absolutamente nada, ni ayuda ni comprensión, que yo no me puedo creer que de la noche a la mañana todo el mundo esté hablando como se está hablando ahora de los presos. ¿Los presos qué? Los presos aquí están, como hoy. Además, los presos están en la cárcel por algo, son consecuencia de algo, de un conflicto político. Vamos a hablar de lo que hay que hablar, y en consecuencia hay que hacer que los presos vuelvan a casa».

---

«Me preguntó a ver qué expectativas se oían entre la gente»

ANGEL MARIA LIZUNDIA | Padre de Jon Lizundia

«En la visita que tuve el sábado Jon me preguntaba a ver qué expectativas se oían por aquí, entre la gente. Le dije que era el primer día y que no se oían muchos comentarios, pero que parece que la cosa va a ir por buen camino, aunque habrá que ver. Me preguntó mucho por cómo había reaccionado la gente con la noticia. Y en la visita, como fui solo, pues no hablé con nadie. Pero tuve conocimiento de la noticia, me pareció muy buena, con expectativas. Ya va siendo hora de que esto vaya cambiando, y los cambios tienen que ser a mejor. Ahora se oyen muchos comentarios sobre los presos, que si los van a traer a casa y tal. Pero el mío dice que no. Jon está seguro de que la cosa va para largo, y que no es tan fácil... Yo tampoco veo tan fácil que los presos vengan a casa tan pronto. Y ante todo, con mucha cautela».