«Gerlaren ondoren ezin da, jakina, justizia

egokirik banatu.

Ehun milek mereziko luke, legeen arabera,

zigor gogorra,

eta ez litzateke egokia gehiengoa

kondenatzea.

Egin daitekeena da, hartu edozein eta horri

bi aste kartzela ezarri,

eta beste hura libre utzi, eta honi,

gizajoari, hogei urte,

eta gero hartu beste bat eta horri, errudun

handi horri, ostera,

zigorra beharrean, urrezko medaila bat

publikoki ezarri

edo pribatuan eta hurrengoari hiru urte, eta

horko beste kriminal zital horri,

indemnizazio aberatsa, biktima lez, azken batean

denak izan garelako,

aldizka, borrero eta biktima. Hala egin daiteke

justizia,

justizia egiteko era bat da behintzat, eta baliteke

hala komeni izatea,

gauzak errazteko eta, batez ere, beste ehun

milaren inozentzia azpimarratzeko.

Ondo begiratuez gero, tontoen gauza litzateke

ez ohartzea justizia delako hori

gauzak egiteko modu bat baizik ez dela,

beste modu batzuen artekoa,

komenigarriagoa behar bada, baina ez berez

justuagoa edo duinagoa,

gerran antzeko ekintzak egin dituelako mundu guziak,

pertsonalki

edo ordezkarien bidez, eta horixe delako, gainera,

gerraren tragedia

eta erru orokorra: krimenaren eskema onartzea

edo, hain luzaroan,

krimenaren eskema emendatzeko imajinaziorik

ez izatea.»

«Ez zara zu, zorionez, 1937ko maiatzean Gorozikako

baserri hartara sartu zena

eta sortetxea, egunsentiko behelainoak desegin orduko,

hondaturik topatu zuena.

Hark ez zekien etxekorik aurkituko zuen, etxean.

Ez zegoela inor ematen zuen,

etxeko txakurra ere ez zitzaion irten bidera

aspaldiko kontentuekin.

Milizianoek utzitako zaborra bakarrik atartean,

atea parez pare zabalik,

ezkaratzean aulkia hautsirik, errautsa barreiaturik.

Kortara sartu zen,

abererik ez kortan, eta han ilunetan zegoela zarata bat

entzun eta tiro egin zuen

goruntz. Hiru zulo egin ziren zurezko sabaian eta

hiru zuloetako batetik hasi zen

odola jausten, irobala gorriaren moduko zorrotada

mehea, bere besagainera,

epela, isilik, eta ez zekien odol hura zerena zen

edo norena.»

««Ez dago problemarik...» erantzun nion, polizia atzetik zuela

eta ea lagunduko nion esan zidanean,

Eta autoz eraman nuen leku seguruago baterantz,

seguruagoa zela uste nuen behintzat,

gauez eta euripean, edozein momentutan kontrol batek

ebaki zezakeen bide ikaragarri hartatik.

Fabrikaren alboko tabernara sartu ginen, egunkari bat zegoen

mahai gainean tolestuta,

eta neure lagunaren aurpegi laurden bat ikusten zen portadan

lehen planoan,

eta diru-ordain handi bat eskaintzen zen bera harrapatzeko

edozein informazioren truke.

«Igual, badago problemaren bat...» esan zidan lagunak

ispilua ematen zuen erretratu hura alboratuz.

Zineko gertaeren modukoa da, pentsatu nuen, baina

zinekoak baino arraroagoak ziren gauzak,

zinezko euria, gurpil zipriztinak, bide alboko amildegiak,

eta polizia guzia imajinatzen nuen atzetik...

Problema ezaren esaldi harekin, hara, zeharo ekibokatu nintzen.

Bazeuden problema batzuk, laster agertu ziren.

Nire izena egunkarian azaldu zenean, neuk ere polizia atzetik nuela,

beste lagun bati eskatu behar izan nion laguntza.

«Ez dago problemarik...» esan zidan lagunak, thriller hasiera bat

asmatzeko intentzio nabarmenik gabe.»

«1

Lehenengo te kikara bizitza bezain

garratza izanen da,

bigarren te kikara amodioa bezain

samurra,

hirugarren te kikara heriotza bezain

goxoa.

2

Lehenengo te kikara amodioa bezain

garratza izanen da,

bigarren te kikara heriotza bezain

samurra,

hirugarren te kikara bizitza bezain

goxoa.

3

Lehenengo te kikara heriotza bezain

garratza izanen da,

bigarren te kikara bizitza bezain

samurra

eta hirugarren te kikara amodioa bezain

goxoa.»